________________
१७७
एकादशद्वादशवृत्तव्यम्। मूलम् - गुरुपायरंजणत्थं जो, सीसो भणइ वयणमेत्तेणं ।
मह जीवियंपि एयं, जं भत्ती तुम्ह पायमूले ॥११॥ एयं कहं कहंतो न, सरइ मूढो इमंपि दिटुंतं ।
साहेइ अंगणं चिय, घरस्स अब्भितरं लच्छि॥१२॥॥ जुम्मं ॥ छाया - गुरुपादरञ्जनार्थं यः, शिष्यः भणति वचनमात्रेण ।
मम जीवतमपि एतद्, यद् भक्तिः युष्माकं पादमूले ॥११॥ एतत् कथं कथयन् न, स्मरति मूढः इममपि दृष्टान्तम् ।
कथयति अङ्गणमेव, गृहस्य अभ्यन्तरां लक्ष्मीम् ॥१२॥ ॥ युग्मम् ॥ दण्डान्वयः - जो सीसो गुरुपायरंजणत्थं वयणमेत्तेणं भणइ 'मह जीवियंपि एयं जं तुम्ह पायमूले भत्ति' एयं कहंतो मूढो इमंपि दिटुंतं कहं न सरइ - 'अंगणं चिय घरस्स अभितरं लच्छि साहेइ ।' ॥११-१२॥ ॥ युग्मम् ॥
हेमचन्द्रीया वृत्तिः - यः - अनिदर्शिताभिधानः, शिष्यः - गुरुचरणपङ्कजभ्रमरः, गुरुपादरञ्जनार्थम् - गुरोः - शिष्यहितनिहितचित्तस्य पादौ - चरणाविति गुरुपादौ, तयोः रञ्जनम् - प्रसादनमिति गुरुपादरञ्जनम्, तस्मायिदमिति - गुरुपादरञ्जनार्थम्, वचनमात्रेण - वचनम् - अक्षरपद्धतिरूपम्, तदेवेति वचनमात्रम्, अवधारणार्थे मात्रटप्रत्ययः, तेनेति वचनमात्रेण, भणति- वदति, मम - मत्सम्बन्धि, जीवितम् - जन्ममरणान्तरालवर्ति-प्रवृत्तिसमुदायरूपं जीवनं जीवनप्रवृत्तिरित्यर्थः, अपि, अपिना मत्सत्कमन्यत्सर्वं गुरुचरणयोः समर्पितमेव, मज्जीवनमपि गुरुभक्तिरेवेति सूचितम्, एतद् - उद्देश्यदर्शनार्थम्, यत् - विधेयदर्शनार्थं जीवितस्य स्वरूपदर्शनार्थमित्यर्थः, युष्माकम्
શબ્દાર્થ - જે શિષ્ય ગુરુને ખુશ કરવા માત્ર વચનથી કહે કે “મારું જીવન પણ આ જ છે કે આપના ચરણની ભક્તિ કરું,” આ કહેતો તે મૂઢ આ દષ્ટાંતને કેમ યાદ नथी ४२तो 3 inj४ घरनी हरनी शोभाने ४९ छ.' (११) (१२)
હેમચન્દ્રીય વૃત્તિનો ભાવાર્થ - ગુરુના ચરણરૂપી કમળમાં ગુંજન કરનાર ભમરો તે શિષ્ય. શિષ્યના હિતમાં જેનું ચિત્ત હોય તે ગુરુ. જન્મ અને મરણની વચ્ચે થતી પ્રવૃત્તિઓનો સમુદાય તે જીવન.
