________________
ਗਾਥਾ 15-46
ਪੁਦਗਲ ਦੇ ਸੁਭਾਵਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਸੰਸਥਾਨ (ਆਕਾਰ) ਵੀ ਭੇਦ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਦੋ ਭੇਦ ਹਨ।
(1) ਇਥਅਸ (2) ਅਨਿਥਅਸ
ਜਿਸ ਦਾ ਤਿਕੋਨ ਆਦਿ ਆਕਾਰ ਹੋਵੇ ਉਹ ਇਥਅਸ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਆਕਾਰ ਨਾ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਨਿਥਅਸ ਆਖਦੇ ਹਨ।
(1) ਪਰਿਮੰਡਲ - ਚੂੜੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੋਲ (2) ਵਰਤ - ਗੇਂਦ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੋਲ (3) ਤ੍ਰਿਯਸਤਰ - ਤਿਕੋਣ (4) ਚਤੁਰਅਸਤਰ - ਚਤੁਰਭੁਜ (5) ਆਯਤ - ਬਾਂਸ ਜਾਂ ਰੱਸੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੰਬਾ ।
ਧਰਮਾਸਾਤੀ ਕਾਇਆ ਆਦਿ ਵਿਚ ਅਰੂਪੀ ਦਰਵਾਂ ਦੇ ਕੇਵਲ ਦਰਵ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਭਾਵ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਵ (ਸ਼ੁਭਾਵ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਕੋਈ ਦਰਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਪੁਦਗਲ ਦੇ ਵਰਨ ਆਦਿ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰੂਪੀ ਦਰਵ ਦੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਰਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਰਨਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ
ਗਿਆ।
ਗਾਥਾ 72.
ਇੱਥੇ ਖਰ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦੇ 36 ਭੇਦ ਦੱਸੇ ਹਨ ਪਰ ਪਰਿਆਰਾਪਨਾ ਸੂਤਰ ਵਿਚ 40 ਆਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਥੇ ਮਨੀ ਦੇ ਚਾਰ ਉਪਭੇਦ ਹੋਣ
465
