________________
(1) ਆਰਤ ਧਿਆਨ :
ਲੱਛਣ : (1) ਗੁੱਸੇ ਹੋਣਾ (2) ਦੁਖੀ ਹੋਣਾ (3) ਹੰਝੂ ਬਹਾਉਣਾ
(4) ਵਿਲਾਪ ਕਰਨਾ।
(2) ਰੁਦਰ ਧਿਆਨ : ਇਸ ਤੋਂ ਭਾਵ ਸਖ਼ਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ :
(ੳ) ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਬੰਧੀ : ਜੋ ਹਿੰਸਾ ਵਿਚ ਲਾਵੇ।
(ਅ) ਮਿਰਸਾ ਨੂੰ ਬੰਧੀ : ਜੋ ਝੂਠ ਵਿਚ ਲਾਵੇ।
(ੲ) ਸੱਤੇ ਨੂੰ ਬੰਧੀ : ਜੋ ਚੋਰੀ ਵਿਚ ਲਾਵੇ।
(ਸ) ਸੁਰਖਅ ਨੂੰ ਬੰਧੀ : ਜੋ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰੇ
ਲੱਛਣ :
(1) ਅਨੁਪਰਤਦੋਸ਼ : ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਨਾ ਹੋਣਾ।
(2) ਬਹੁਦੋਸ਼ : ਹਿੰਸਾ ਆਦਿ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿਣਾ।
(3) ਅਗਿਆਨ ਦੋਸ਼ : ਅਗਿਆਨ ਕਾਰਨ ਹਿੰਸਾ ਕਰਨਾ
(4) ਆਮਰਨਤ ਦੋਸ਼ : ਮਰਨ ਤੱਕ ਵੀ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਨਾ ਪਾਉਣਾ।
(3) ਧਰਮ ਧਿਆਨ : ਧਰਮ ਜਾਂ ਸੱਚ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਚੇਤਨਤਾ (ਮਨ) ਦਾ ਲੱਗਣਾ ਹੀ ਧਰਮ ਧਿਆਨ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ। (ੳ) ਆਗਿਆ ਵਿਚਯ : ਭਾਸ਼ਨ ਦੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਲਾਉਣਾ।
(ਅ) ਅਪਾਏ ਵਿਚਯ : ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਲਾਉਣਾ (ੲ) ਵਿਪਾਕ ਵਿਚਯ : ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਬਾਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਲਾਉਣਾ।
295
