________________
ਸ਼ਾਵਿਕ, ਵਿਕਾ ਰੂਪੀ ਤੀਰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪ ਬੋਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ।
ਜੋ ਗਿਆਨ ਆਦਿ ਗੁਣਾ ਕਾਰਣ ਉੱਤਮ ਹਨ, ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਹਨ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭੈ ਰਹਿਤ (ਅਭੈ) ਹਨ । ਉਤਮ ਸਫੇਦ ਕਮਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਰਲੇਪ ਹਨ । ਜੋ ਗੰਧ ਹਸਤੀ (ਹਾਥੀ) ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਨ ।
ਜੋ ਲੋਕ (ਤਿਨੇ ਲੋਕ) ਵਿਚ ਉਤਮ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਬ (ਸਵਾਮੀ ਹਨ) ਲੋਕ ਹਿਕਾਰੀ ਹਨ, ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਦੀਪ ਹਨ । ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ।
ਜੋ ਅਭੈ (ਨਿਰਭੈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਧਰਮ ਸ਼ਰਧਾ ਰੂਪੀ ਨੇਤਰ, ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਭੂਲੇ ਭਟਕੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ਸ਼ਰਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਬੋਧੀ (ਗਿਆਨ) ਰੂਪੀ ਬੀਜ ਦਾ ਲਾਭ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਜੋ ਨਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਦਰਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਜਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਅਣਗਹਿਲੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ।
ਜੋ ਆਪ ਜਿਨ ਬਣ ਚੁਕੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿਨ ਬਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਰੂਪੀ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਉਤਾਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਜੋ ਸਵੈ ਬੁੱਧ (ਬਿਨਾ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਤੋਂ ਹੀ ਗਿਆਨੀ) ਹਨ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਧੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਜੋ ਮੁਕਤ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਦਿਲਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
ਜੋ ਸਰਗ, ਸਰਦਰਸ਼ੀ, ਸ਼ਿਵ (ਕਗਿਆਨਕਾਰੀ), ਸਥਿਰ, ਦੁਖ ਤੋਂ ਰਹਿਤ, ਅਨੰਤ, ਨਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੇ, ਲਾਭ ਹਾਨੀ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹਨ । ਜੋ ਅਜੇਹੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਪਹੁੰਚ ਚੁਕੇ ਹਨ ਜਿਥੋਂ ਫਿਰ ਜਨਮ-ਮਰਨ ਦੇ ਚਕਰ ਵਿਚ ਆਉਣਾ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ । ਅਜਿਹੀ ਸਿੱਧ ਗਤੀ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ ਬਾਰੇ ਆਖਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ । ਦੇਵ (ਅਰਿਹੰਤ ਸਿੱਧ) ਦਾ ਸਵਰੂਪ
| ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਹਰ ਆਸਤਿਕ ਧਰਮ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਈਸ਼ਟ ਦੀ ਪੂਜਾ, ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਰਾਹੀਂ ਆਤਮ ਕਲਿਆਨ ਦਾ ਰਾਹ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿਚ ਈਸ਼ਵਰ, ਬ੍ਰਹਮਾ, ਸ਼ਿਵ, ਦੁਰਗਾ, ਵਿਸ਼ਨੂੰ, ਰਾਮ ਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਆਦਿ ਅਨੇਕਾਂ ਦੇਵੀ, ਦੇਵਤੇ ਤੇ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਵੇਦਾਂ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਜਾਂ ਦੇਵਤੇ ਮਨ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਾਣਾ ਵਿਚ ਤਾਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਦਰਖਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਧਾਨ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ !
ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਅੱਲਾ, ਈਸਾਈ ਲਈ ਗੋਡ, ਬੁੱਧ ਲਈ ਬੁਧਿਸੱਤਵ, ਇਸ਼ਟ ਦੀ ਥਾਂ ਰਖਦਾ ਹੈ ਪਾਰਸੀ ਅਹੁਮਜਾਦਾ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਈਸ਼ਟ ਨਾਂ ਜਿਨ, ਵੀਰਾਗ, ਅਰਹਨ, ਅਰਿਹੰਤ, ਤੀਰਥੰਕਰ ਸਵੈਬੁੱਧ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ
੪੫
