________________
ਨਵਕਾਰ ਮੰਤਰ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ
ਮਹਾਂ ਮੰਤਰ ਨਵਕਾਰ (ਨਮਸਕਾਰ ਮੰਤਰ)
ਣਮੋ ਅਰਿਹੰਤਾਣ
ਮੋ ਸਿਧਾਣੀ ਣਮੋ ਆਯਾਰਿਆਣ ਣ ਉੱਭਯਾਣ
ਣਮੇਂ ਲਏ ਸੱਬ ਸਾਹੁਣ ਏਸੋ ਪੰਚ ਨਮੋਕਕਾਰੋ, ਸੱਬ ਪਾਵ ਪ ਣਾਣੋ
ਮੰਗਲਾ ਠੰਚ ਸੱਬ ਸਿੰ, ਪੜੈਮ ਹੱਵਈ ਮੰਗਲੀ ਅਰਥ :-(1) ਅਰਿਹੰਤ ਦੇਵ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ ।
(2) ਸਿੱਧ (ਮੁਕਤ ਆਤਮਾਂਵਾਂ) ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ । (3) ਅਚਾਰਿਆ (ਸੰਘ ਦੇ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ । (4) ਉਪਾਧਿਆਏ (ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ) ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ । (5) ਇਸ ਲੋਕ ਵਿਚ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ !
ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਭ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁਖ ਮੰਗਲ ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਨ ਨਾਲ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਮੰਗਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਓਮ ਸ਼ਬਦ ਨਵਕਾਰ ਮੰਤਰ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਹੈ । ਇਹ ਮੰਤਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ : ਅਰਿਹੰਤ-ਸਿੱਧ ਸਤੂਤੀ
ਉਪਰੋਕਤ ਸਤੂਤੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਜੈਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਇੰਦਰ ਨੇ ਇਸ ਸਤੂਤੀ ਰਾਹੀਂ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਇਸ ਸਤੂਤੀ ਵਿਚ ਅਰਹਤਾ ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਨਾ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
“ਅਰਿਹੰਤਾ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ ?" ਜੋ ਅਰਿਹੰਤ ਭਗਵਾਨ, ਸ਼ਰੁਤ ਧਰਮ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ । (ਸਾਧੂ, ਸਾਧਵੀ
੪੪
