________________
ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ : ਨਹੀਂ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾਂ। ਉਹ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਬਣ ਕੇ ਫੇਰ ਪਾਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਜੀਵ ਉਹੀ ਹੈ ਜੋ ਦੀਖੀਆ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਪਖਖਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਹ ਜੀਵ ਉਹ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਧੂ ਬਣ ਕੇ ਸਾਰੇ ਭੂਤ, ਸਤਵਾ ਤੇ ਜੀਵ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਇਹ ਜੀਵ ਉਹ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਸੰਜਮ ਪਾਲ ਕੇ ਫੇਰ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੰਜਮੀ ਸੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸੰਜਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਫੇਰ ਅਸੰਜਮੀ ਹੋ ਗਿਆ । ਅਸੰਜਮੀ ਜੀਵ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਸਤਵ ਨੂੰ ਦੰਡ ਦੇਣ ਦਾ ਤਿਆਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਪੁਰਸ਼ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਤੇ ਸਤਵ ਨੂੰ ਦੰਡ ਦੇਣ ਦਾ ਤਿਆਗੀ ਨਹੀਂ । ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਗੌਤਮ : ਮੈਂ ਨਿਰਗ੍ਰੰਥਾਂ ਤੋਂ ਪੁਛਦਾ ਹਾਂ ! ਹੋ ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ ! ਇਸ ਲੋਕ ਵਿਚ ਪਰਿਵਾਰਾਜਕ ਜਾਂ ਵਰਾਜਕਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਤੀਰਥ ਤੇ ਰਹਿ ਕੇ ਧਰਮ ਸੁਨਣ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
L
ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ : ਹਾਂ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
ਗੌਤਮ : ਅਜਿਹਾ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਧਰਮ ਸੁਨਾਉਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ : ਹਾਂ ਸੁਨਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । (ਫੇਰ ਸਾਧੂ ਬਨਣ ਤੋਂ ਮੁੜ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਬਨਣ ਦਾ ਵਿਰਤਾਂਤ ਪਹਿਲੀ ਤਰਾਂ ਹੈ।
ਗੌਤਮ : ਅਜਿਹਾ ਮੁਨੀ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਸੰਜਮ ਪਾਲਨ ਕਰਕੇ ਮੁੜ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਧਰਮ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
ਨਿਰਗ੍ਰੰਥ : ਹਾਂ, ਉਹ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਗੋਤਮ . ਅਜੇਹੇ ਮੁਨੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਬਣੇ ਆਦਮੀ ਨਾਲ, ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਇਕੋ ਜਗਾ ਬੈਠ ਕੇ ਭੋਜਨ ਕਰਨਾ ਜ਼ਾਇਜ ਹੈ ?
ਨਿਰਗਥ : ਨਹੀਂ, ਇਹ ਗੱਲ ਗਲਤ ਹੈ ।
ਗੋਤਮ : ਇਹ ਉਹ ਹੀ ਜੀਵ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਧੂ ਦੀਖਿਆ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਭੋਜਨ ਦੇਣਾ ਜਾਇਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਫੇਰ ਉਸੇ ਜੀਵ ਨੂੰ ਦਿਖਿਅੱਤ ਹੋਣ ਤੇ ਭੋਜਨ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਜਾਇਜ ਹੋ ਗਿਆ : ਹੁਣ ਜੀਵ ਉਹ ਹੀ ਹੈ । ਦੀਖੀਆ ਤਿਆਗ ਦੇਣ ਤੋਂ ਵਾਅਦ ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਯੋਗ ਨਹੀਂ।
ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਸਾਧੂ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਾਧੂ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੁੜ ਫੇਰ ਸਾਧੂ ਨਾ ਰਿਹਾ। ਸਾਧੂਪੂਣੇ ਨੂੰ ਤਿਆਗਨ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਸ੍ਰਮਣ ਨਿਰਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਪਾਣੀ ਖਾਣਾ ਗਲਤ ਹੈ । ਹੋ ਨਿਰਗ੍ਰੰਥੋ ! ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਸਮਝੋ । ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
257
