________________
ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ਵੇਤਾਵਰ ਸਥਾਨਕਵਾਸੀ ਫਿਰਕੇ ਦੀ ਹੈ । 50 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਤੇਰਾਂਪ੍ਰਥੀ ਜੈਨ ਫਿਰਕੇ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਗਮਨ ਹੋਇਆ । ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਅਚਾਰਿਆਂ ਅਮਰ ਸਿੰਘ, ਅਚਾਰਿਆ ਆਤਮਨੰਦ, ਅਚਾਰਿਆ ਆਤਮਾਰਾਮ, ਪੂਜਨੰਦ ਲਾਲ, ਪੂਜ ਰੂਪ ਚੰਦ ਜ਼ੀ, ਜਿਹੇ ਵਿਦਵਾਨ ਅਚਾਰਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ । ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਠਵੀਂ ਸਦੀ ਤਕ ਦੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪੁਰਾਤਤਵ ਚਿਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ।
| ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਉਪਾਧਿਆ ਅਮਰਨੀ ਜੀ, ਸ੍ਰੀ ਵਿਮਲ ਮੁਨੀ ਜੀ, ਸ੍ਰੀ ਚੰਦਨ ਮੁਨੀ ਜੀ, ਉਪਾਧਿਆ ਸ੍ਰੀ ਫੁਲ ਚੰਦ ਜੀ ਮਣ, ਭੰਡਾਰੀ ਪੱਦਮ ਚੰਦ ਜੀ, ਤਪਸਵੀ ਫਕੀਰ ਚੰਦ ਸ੍ਰੀ ਧੰਨ ਰਾਜ, ਪੂਜ ਲਾਲ ਚੰਦ (ਅੰਬਾਲਾ), ਅਰਹਤਸੰਘ ਅਚਾਰਿਆ ਸ਼ੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ ਜੀ, ਚੰਦਨਮੁਨੀ, ਪ੍ਰਸਿਧ ਪੰਜਾਬੀ ਜੈਨ ਲੇਖਿਕਾ ਸਾਧਵੀ ਸ੍ਰੀ ਸਵਰਨਕਾਂਤਾ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਸੰਭਧ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਹੈ । ਇਹ ਸਾਧੂ ਲੇਖਕ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਹਨ । ਪੂਜ ਖਜਾਨਚੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਅਚਾਰਿਆ ਸ੍ਰੀ ਵਿਜੈ ਬਲਭ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਿਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਜਾਲ ਵਿੱਛਾ ਦਿਤਾ ਹੈ । ਅਚਾਰਿਆ ਆਤਮਾ ਨੰਦ ਜੀ ਨੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਸਿੰਧ ਪੁਰਾਤਨ ਪੰਜਾਬ ਅਨੇਕਾਂ ਨਵੇਂ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦੇ ਕੇ ਬਨਵਾਏ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੱਤਰਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਸਬੰਧ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਾਧਵੀ ਸ੍ਰੀ ਸਵਰਨ ਕਾਂਤਾ ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਣਾ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ 40 ਪੁਸਤਕਾਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਜੈਨ ਗ੍ਰੰਥ ਅਨੁਵਾਦ, ਸੰਪਾਦਕ, ਲੇਖਨ, ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਣ, ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ
ਹਨ ।
ਦੁਖਣ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜੈਨ ਧਰਮ :
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਂਵੀਰ ਦੇ ਨਿਰਵਾਨ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 500 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜੈਨੀਆ ਦੇ ਦੋ ਫਿਰਕੇ ਸ਼ਵੇਤਾਵਰ ਤੇ ਰੀਵਰ ਹੋ ਗਏ । ਸ਼ਵੇਤਾਵਰ ਸਫੇਦ ਕਪੜੇ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ ਦਿਗੰਵਰ ਮੁਨੀ ਨੇਗਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਚੰਦਰ ਗੁਪਤ ਮੌਰਿਆ ਸਮੇਂ 12 ਸਾਲ ਦਾ ਅਕਾਲ ਪਿਆ। ਉਦੋਂ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਗੁਜਰਾਤ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆ ਗਏ ਪਰ ਦਿਗੰਵਰ ਦੁਖਣ ਭਾਰਤ ਵਲ ਅਗੇ ਵਧੇ । ਅੱਜ ਵੀ ਦੁਖਣ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜੈਨ ਕਲਾ, ਹੋਰਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧ ਸੁਰਖਿਅਤ ਹੈ । | ਦਖਣ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਜੈਨ ਸਾਧੂਆਂ ਨੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੈਨ ਧਰਮ ਉਤਰ ਪੂਰਵ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਰਮ ਬਣ ਗਿਆ ।
ਦਖਣ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਪਖੋਂ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤਾਮਲ ਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ।
ਤਾਮਲ ਦੇ ਚੌਲ ਤੇ ਪਾਂਡੂ ਰਾਜੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਉਪਾਸਕ ਸਨ ਪਰ ਤਾਮਲ ਵਿਚ ਜੈਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਸ਼ਟ ਸ਼ੈਵ ਮਤ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਉਠਾਨੇ ਪਏ । ਤਾਮਲ ਭਾਸ਼ਾਂ ਦੇ
,
੨੨