________________
麵
ਪਹਿਲਾ ਪੁੰਡਰਿਕ ਅਧਿਐਨ
(ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜੰਞ ਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ) ਹੇ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ! ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ । ਉਸ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਇਸ ਆਗਮ ਵਿੱਚ ਪੁੰਡਰਿਕ (ਸਰੋਵਰ) ਨਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਅਰਥ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ I
ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰਤਾਂਤ
ਮੰਨ ਲਵੋ ਕੋਈ ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਹੈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਪਾਣੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਕੀਚੜ (ਚਿਕੜ) ਵਾਲੀ ਹੈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਮਲਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਪੁੰਡਰਿਕ ਗੁਣ ਸਾਰਥਕ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਫੇਦ ਕਮਲਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੋਵਰ ਵੇਖਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਚਿੱਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਵੇਖਨ ਯੋਗ ਹੈ, ਮਨੋਹਰ ਹੈ, ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਯੋਗ ਹੈ ।
ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਦਿਸਾਤਰਾਂ, ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਤਰਾ ਦੇ ਸਭ ਪਾਸੇ ਸਫੈਦ ਕਮਲ ਭਰੇ ਪਏ ਹਨ । ਉਹ ਕਮਲ ਸਿਲਸਲੇ ਵਾਰ ਹਨ । ਚਿਕੜ ਤੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਉਪਰ, ਚੰਗੇ ਲਗਨ ਵਾਲੇ, ਸੁੰਦਰ ਵਰਨ, ਗੰਧ, ਰਸ ਤੇ ਸਪਰਸ਼ ਵਾਲੇ, ਮਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਨਤਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਵੇਖਣਯੋਗ, ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਮਨੋਹਰ ਹਨ ।
ਉਸ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇਕ ਉੱਤਮ ਸਫੈਦ ਕਮਲ ਹੈ ਉਹ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ, ਉਪਰ ਵੱਲ ਨਿਕਲਿਆ ਹੋਇਆ, ਚੰਗਾ ਲਗਨ ਵਾਲਾ, ਸੁੰਦਰ ਵਰਨ, ਗੰਧ, ਰਸਤੇ ਸਪਰਸ਼ ਵਾਲਾ ਹੈ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਦੇਨ ਵਾਲਾ ਤੇ ਮਨੋਹਰ ਹੈ । ਪਹਿਲਾ ਪੁਰਸ਼
ਉਸ ਸਪੂੰਰਨ ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਪਾਸੋਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ਾਂਤਰਾਂ ਉੱਤਮ ਸਫੇਦ ਕਮਲ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸੁੰਦਰ ਹੈ, ਉਪਰ ਨਿਕਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਰੁਚੀਦਾਰ ਹਨ ਸੁੰਦਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਬੜਾ ਉਤਮ ਸਫੈਦ ਕਮਲ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਾਰ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ, ਚਿਕੜ ਤੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਉਪਰ ਸੁੰਦਰ ਲਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਪੂਰਵ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਉਪਰੋਕਤ ਪੁਸ਼ਕਰਨੀ ਸਰੋਵਰ ਕੋਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਸਵੋਵਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜਾ ਹੋਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਸੇ ਗਏ ਇਕ ਬੜੇ ਉੱਤਮ, ਸੁੰਦਰ ਰਚਨਾ ਵਾਲੇ, ਉਪਰ ਵਲੋਂ ਨਿਕਲੇ ਸਫੈਦ ਕਮਲ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹੈ । ਉਸਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ (ਦਿਲ ਵਿੱਚ) ਆਖਦਾ ਹੈ “ਮੈਂ ਸਮੇਂ ਦਾ ਜਾਨਕਾਰ, ਕੁਸ਼ਲ, ਪੰਡਤ, ਵਿਵੇਕਵਾਲਾ, ਬੁੱਧੀਮਾਨ, ਬੁੱਧੀ ਵਿੱਚ
(148)
