________________
ਕੁਸ਼ੀਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਨਾਮ ਸੱਤਵਾਂ ਅਧਿਐਨ
ਪੂਰਵੀ, ਪਾਣੀ, ਅੱਗ, ਹਵਾ, ਘਾਹ-ਦਰਖਤ ਆਦਿ ਬਨਾਸਪਤੀ, ਤਰਸ (ਲਣ ਜੁਲਣ ਵਾਲੇ ਅੰਡਜ (ਪੰਛੀ) ਜੇਰਜ (ਤਾਂ ਮਨੁੱਖਸ਼ੇ ਸ਼ਰੇ ਦਜ (ਪਸੀਨੇ ਤੇ ਦਹੀ) ਤੋਂ ਜੀਵ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਸ਼ਟੇ (ਛੇ) ਜੀਵ ਨਿਕਾ ਸ਼ਰੀਰ) ਕਿਹਾ ਹੈ । (1)
ਇਹ ਸਭ ਪ੍ਰਾਣੀ ਸੁੱਖ ਦੇ ਇਛੁੱਕ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦੇ ਦੋਖੀ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਵਾਰੇ ਇਹ ਜਾਨਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਕਰਨਾ, ਦਰਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਪਣੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਡੀਡ ਦੇਨਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜੀਵ,, ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੰਡ ਵਿਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈਂ । ਵਾਰ ਵਾਰ ਯੋਨੀਆਂ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਹੈ । (2)
ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਨੀਆਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਇਕ ਇੰਦਰੀਆਂ (ਸਥਾਵਰ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਆਦਿ ਇਕ ਇੰਦਰੀ ਵਾਲੇ) ਯੋਨੀ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਜਨਮਦਾ ਤੇ ਮਰਦਾ, ਵਾਰ ਵਾਰ ਤਰਸ ਤੇ ਸਥਾ ਵਰ' ਨਾਮ (ਜਨਮ):ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਮਾੜੇ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ, ਪਾਪ ਕਰਮ ਦੇ ਫਲ : ਸਚਕ ਮੌਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (3)
ਜੀਵ ਜੋ ਕਰਮ ਬੰਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਫਲ ਉਸਨੂੰ ਉਸੇ ਜਨਮ ਜਾਂ ਫੇਰ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਦ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਕੋਈ ਕਰਮ ਇਕ ਹੀ ਜਨਮ ਵਿਚ ਫਲ ਭੁਗਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਥਮ' ਦਾ ਫਲ ਸੈਂਕੜੇ ਜਨਮ ਵਿਚ ਕੋਈ . ਕਰਮ ਜਿਸ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਫਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈਂ ਤਾਂ ਦੂਸਰਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਦੂਸਰੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਸ਼ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਕੁਸ਼ੀਲ ਜੀਵ ਤੇਜ ਤੋਂ ਤੇਜ ਦੁਖ ਭੋਗਦੇ ਹਨ, ਨਵਾਂ ਕਰਮ · ਬੰਧ (ਸੰfਲ੍ਹ) ਕਰਦੇ ਹਨ ਪੁਰਾਨੇ ਭੋਗਦੇ ਹਨ। (4) | ਜੋ ਲੋਕ ਮਾਤਾ, ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਸਚਾ ਪਰਿਵਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਧੂ ਬਨ ਕੇ ਵੀ ਅੱਗ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਅਪਣੇ ਸੁਖ ਲਈ ਹੋਰ 'ਜੀਵੇ ਦਾ ਖ਼ਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕੁਸ਼ੀਲ (ਬੁਰੇ) ਚਰਿਤਰ ਵਾਲੇ ਹਨ । (5)
| ਅੱਗ ਜਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪੁਰਸ਼ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੁਝਾਉਂਣ ਵਾਲਾ ਵੀ ਅੱਗ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਘਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਸਮਝਦਾਰ ਭਿਖਸ਼ ਅਗਨੀ ਕਾਇਆ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਚੋ । (6)
[2]
