________________
ਅਸ਼ੁੱਭ ਅਨੁਸ਼ਠਾਣ, (ਅਸ਼ੁੱਭ ਕਰਮ) ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । (ਈਸ਼ਵਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ) ਜੋ ਲੋਕ ਦੁੱਖ ਦੇ ਉੱਤਪੱਤੀ ਦਾ ਕਾਰਣ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ, ਉਹ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ । (10)
....
ਕਈ ਆਖਦੇ ਹਨ, “ਆਤਮਾ ਸ਼ੁੱਧ ਤੇ ਪਾਪ, ਰਹਿਤ ਹੈ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਬੰਧ (ਕਰਮ ਬੰਧਨ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।* (11)
F
ਜੋ ਜੀਵ ਮਨੁੱਖ ਜਨਮ ਵਿਚ ਸਾਧੂ ਦੇ ਵਰਤ, ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਪਾਪ ਰਹਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਗੰਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ੁੱਧ ਆਤਮਾ ( ਜਨਮ ਮਰਨ ਕਾਰਣ) ਗੈਂਗ ਗੰਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । (12)
ਰਸ ਤਨਮਾਤਰਾਂ, ਸਪਰਸ਼ ਤਨਮਾਟਰ ਤੇ ਸ਼ਬਦ ਤਨਮਾਤਰਾ: ਇਹ – ਸੱਤ ਪਦਾਰਥ
ਦੂਸਰੇ ਤੱਤਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਕਾਰਣ ਪਾਤੀ ਅਖਵਾਂਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਖੁਦ ਵੀ ਦੂਸਰੇ ਖੱਬੀਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੋ ਇਸ ਕਾਰਣ ਇਹ ਭਰਤੀ ਵੀ ਹਨ । ਪੰਜ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰੀਆਂ, ਪੰਜ ਕਰਮ ਇੰਦਰੀਆਂ, ਮਨ ਤੇ ਪੰਜ ਮਹਾਂਭੂਤ . ਇਹ ਦੂਸਰੇ ਕਿਸੇ ਤੱਤਵ ਦੇ ਉਤਪਾਦਕ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਿਸੇ ਤੱਤਵ ਦੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਕੀ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਖੁਦ ਦੂਸਰੇ ਤੱਤਵਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਵਿਕਰਤੀ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿੰਨ, ਪੁਰਸ਼ ਤੱਤਵ, ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ (ਕਾਰਣ) ਹੈ ਨਾ ਵਿਕਰਤੀ । ਜਿਵੇਂ ਕੀ ਭਾਵ ਪਖੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਹੈ ਉਸ ਚਿਰ-ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਉੱਤਪੱਤੀ ਸੁਭਾਵ ਪੱਖੀ ਹੈ, ਟਿੱਪਣੀ ਗਾਥਾ 10 ਅਸੰਦ ਅਨੁਸ਼ਠਾਣ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਮਨ ਨੂੰ ਨਾ ਭਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਿਆ । ਇਕ ਦੋਵੇਂ ਆਪਤਵਾਦੀ ਦਾ ਮੱਤ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਟਿੱਪਣੀ ਗਾਥਾਂ ਇਸ ਮੱਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਆਤਮਾ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਮੇ ਵਿੱਚ ਪਾਪ ਰਚਿਤ ਹੋ ਕੇ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ । ਪਰ ਮੁਕਤ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਕਾਰਣ ਕਰਮ ਵਿੱਚ ਲਿਬੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਬਮਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਕਾਰਣ ਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਹੋਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਦੀ ਇਹ ਇਕ ਅਨੋਖੀ ਸਥਿਈ ਹੈ। ਜਨਮ ਮੁਕਤ, ਕੋਚ ਜਨਮ ' ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਕਾਰਣ ਇਸ ਮੱਤ ਨੂੰ ਤੇਰਾਸ਼ਿਕ ਮੱਤ ਆਖਦੇ ਹਨ । ਸੀਲਾਂਕਾ ਅਚਾਰਿਆ ਨੇ ਇਸ ਮੱਤ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਗੋਸ਼ਾਲਕ ਤੇ ' ਡੇਰਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਪਰ ਤੇਰਾਸ਼ਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਮਹਾਵੀਰ ਨਿਰਬਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੋਹ ਗੁਪਤ ਨਾਂ ਦੇ ਜੈਨ, ਇਕ ਨੇ ਅਪਨਾ ਕੇ ਗਲਤ ਪ੍ਚਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਸ ਪ੍ਚਾਰਕ ਦੀ ਧਾਰਨਾ, ਕਾਰਣ ਤੇਰਾਸ਼ਿਕ ਸ਼ਬਦ ਟੀਕਾਕਾਰ ਵਰਤ ਲਿਆ ਹੈ । (ਡਾ. ਹਰਮਨ ਜੈਕੋਬੀ) ਜੈਨ ਸਤਰ ਭਾਗ 1
•
Li
[16]
w.
ਨੇ ਸੁਭਾਵਿਕ
::