________________
ਉਨਤ
=ਸਮਣ ਸੂਤਰ
(690) ਸ਼ਰੁਤ ਗਿਆਨ ਦੇ ਆਸਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਵਸਤੂ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗਿਆਨੀ ਦੇ ਵਿਕਲਪ ਨੂੰ ਨਯ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਜੋ ਭਰਪੂਰ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਗਿਆਨੀ ਹੈ।
(691) ਨਯ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਿਆਦਵਾਦ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਜੋ ਏਕਾਂਤ (ਇਕ ਪੱਖ) ਦੀ ਜਿੱਦ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਯ ਬਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
(692)ਜਿਵੇਂ ਧਰਮ ਰਹਿਤ ਮਨੁੱਖ ਸੁੱਖ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪਿਆਸ ਬੁਝਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੂਰਖ ਲੋਕ ਨਯ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦਰੱਵ ਦੇ ਸਵਰੂਪ ਦਾ ਨਿਸ਼ਚੈ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ
ਹਨ।
(693)ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੇ ਬਚਨ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹਨ (1) ਆਮ (2) ਖਾਸ। ਦੋਹਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਦੀ ਦੋਲਤ ਦੀ ਮੂਲ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਕ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਯ ਵੀ ਦੋ ਹਨ। (1) ਦਰੱਵ ਆਰਥਿਕ (2) ਪਰਿਆਏ ਆਰਥਿਕ। ਬਾਕੀ ਸਭ ਨਯ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਭੇਦ ਹੀ ਹਨ (ਦਰੱਵ ਆਰਥਿਕ ਨਯ ਵਸਤੂ ਦੇ ਆਮ ਅੰਸ਼ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਆਏ ਆਰਥਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਸ਼ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।
141
