________________
ਦੂਸਰੀ ਚਲਿਕਾ ਵਿਕਤ ਚਰਿਯ
(ਪਹਿਲੀ ਚੂਲਿਕਾ ਵਿਚ ਸੰਜਮ ਛਡਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਤਿਆਗਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਜਮ ਛੱਡਨ ਦੇ ਕਾਰਣ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ ਸੰਜਮ ਛਡਨ ਨਾਲ ਸਾਧੂ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? ਦੂਸਰੀ ਚੂਲਿਕਾ ਵਿਚ ਰੋਜਾਨਾ ਦਿਨ ਭਰ ਦੀ ਮੁਨੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ)
ਮੈਂ ਉਸ ਚੂਲਿਕਾ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਜੋ ਚਾਲਿਕਾ ਸ਼ਰੁਤ ਗਿਆਨ ਹੈ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਆਖੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਪੁੰਨਵਾਨ ਆਤਮਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਚਰਿੱਤਰ ਧਰਮ ਪ੍ਰਤਿ ਸ਼ਰਧਾ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ॥੧॥
ਭਰੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਤਿਰਦੇ ਕਾਠ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕੁਮਾਰਗ ਦਰਵ, ਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਉਲਟ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਅਨੇਕਾਂ ਲੋਕ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਜੋ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤਿ ਸਰੋਤ (ਬਹਾਓ) ਵਿਸ਼ੇਸ ਪੂਰਨ ਹੈ ਉਲਟ ਵਾਲੇ ਗਤਿ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੰਜਿਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਜੇ ਵਿਸ਼ੇ ਭੋਗਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਸੰਜਮ ਦੀ ਸਾਧਨਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ, ਪ੍ਰਵਾਹ ਤੋਂ ਉਲਟ, ਸੰਜਮ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਰੱਖ ਕੇ ਸਾਧਨਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
॥੨॥
| ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਰੂਪੀ ਨਦੀ ਦੇ ਬਹਾਓ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਧੂ ਜੀਵ ਦੇ ਬਹਾਓ ਤੋਂ ਉਲਟ ਚਲਨਾ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਕਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਧਾਰਣ ਵਿਸ਼ੇ ਭੋਗ ਵੱਲ ਮੁੜਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸੁਖਕਾਰੀ ਹੈ ਪਰ ਨਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤੇਰਨ ਤੋਂ ਉਲਟ ਬਿਲਕੁਲ ਜਿਵੇਂ ਕਾਮ ਭੋਗੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਕੇ ਸਾਧੂ ਜੀਵਨ ਤੇ ਉਲਟ ਚੱਲਨਾ ਕਠਿਨ ਹੈ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ
