________________
१९२
दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे । मेचक-स्फटिकादिः, मौक्तिक-मुक्ताफलं, शमः, शिलाप्रवालं-शिलारूपं प्रवालंविद्रुमम् , एतेभ्यो यावज्जीवम् अप्रतिविरतो भवति ।
सर्वाभ्यां कूटतुला-कूटमानाभ्यां--कूटतुला परवञ्चनार्थ स्वाभीष्टानुकूलं कपटेन वस्तुतोलनम् , कूटमानं-छलेन न्यूनाधिकतया वस्तुपरिमाणकरणं ताभ्यां यावज्जीवम् अप्रतिविरतः । सर्वाभ्याम् आरम्भ-समारम्भाभ्याम्-आरम्भो-हिंसादिसावधव्यापारः, समारम्भः परपीडाजनकोचाटनादिव्यापारः, स च कायिकवाचिक-मानसिक-भेदात्त्रिविधः, तत्र-१ कायिकः समारम्भो यथाऽमिघाताय जव आदि । मणि-पृथ्वीकाय से उप्तन्न होने वाले इन्द्रनील रत्न, वैडूर्य, पद्मराग, चन्द्रकान्त, मेचक-कृष्णवर्णरत्न, स्फटिक आदि । तथा मुक्ताफल, शंख, शिलाप्रवाल-विशिष्ट रंग वाले मूंगे । इन सब से जीवनपर्यन्त निवृत नहीं होता है । तथा सब प्रकार के कूट तोल और कूट माप से निवृत नहीं होता है ।
कूटतुला-दूसरों को ठगने के लिये अपने अनुकूल कपट से वस्तु को न्यूनाधिक तोलना ।
___ कूटमान-कपट से वस्तुका न्यूनाधिक माप करना । इन से वह जीवन पर्यन्त निवृत्त नहीं होता है । तथा आरम्भ और समारम्भ से निवृत्ति नहीं करता है। हिंसा आदि सावध व्यापार को आरम्भ कहते हैं। दूसरों को पीडा उप्तन्न करनेरूप उच्चाटन आदि व्यापार को समारम्भ कहते हैं। वह कायिक, वाचिक और मानसिक भेद से तीन प्रकार का है । (१) कायिक समारम्भ-मारने के लिये लाठी અડદ, તલ, ઘઉં, શાલિ અને જવ આદિ મણિ પૃથ્વીકાયથી ઉત્પન્ન થવાવાળા
3-5.दनीय २८न, वैडू, पराग, यन्न्त , मेय= gay २त्न, २१टि४ माहि તથા મુક્તાફલ, શ ખ, શિલાપ્રવાલ =વિશિષ્ટ રગવાલા મૂગા આ બધાંથી જીવનપર્યન્ત નિવૃત્ત થતો નથી તથા સર્વ પ્રકારના કૂટતોલ (પેટાતલ ) ને કૂટમાપથી નિવૃત્ત થતું નથી
કૂટતુલા-બીજાને ઠગવામાટે પિતાને અનુકૂલ થાય તેવી રીતે કપટથી વસ્તુને ઓછી વધતી તળવી - કૂટમાન-કપટથી વધુનું વધારે ઓછુ માપ કરવું તેનાથી તે જીવન પર્યંત નિવૃત્ત થતો નથી તથા આરબ અને સમાર થી નિવૃત્ત થતું નથી હિંસા આદિ સાવદ્ય
વ્યાપારને આર જ કહે છે બીજાને પીડા ઉત્પન્ન કરવારૂપ ઉચ્ચાટન આદિ વ્યાપારને રામારમ્ભ છે તે કાયિક, વાચિક, અને માનસિક એવા ભેદથી ત્રણ પ્રકારના છે.
