Page Text
________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० ५, बृहस्पतिदत्तवर्णनम् ४७५ णेणं' एतेन प्रत्यक्षदृश्यमानेन विधानेन 'वज्ञ' वध्यं 'आणवेई' आज्ञापयति ।
भगवानाह-एवं खलु' इत्यादि । एवं खलु 'गोयमा' हे गौतम ! 'बहस्सइदत्ते पुरोहिए' बृहस्पतिदत्तः पुरोहितः 'पुरा पोराणाणं' पुरा पुराणानां पुरा-पूर्व पुराणानां पूर्वकालकृतानां 'जाव विहरई' यावद् विहरति । अत्र यात्रच्छब्दात्-'दुचिण्णाणं दुप्पडिकंताणं अनुभाणं पावाणं कडाणं कम्माणं पापकं फलवित्ति विसेसं पञ्चणुब्भवमाणे' इति संग्राह्यम् । एषां व्याख्याऽस्यैव प्रथमाध्ययने द्वादशसूत्रे कृता । विहरति वर्तते ॥ सू० ७ ॥ उसने उसके इसकृत्य के अनुसार उसे वध्य घोषित किया है। 'एवं खल्लु गोयमा ! बहस्सइदत्ते पुरोहिए पुरा पोराणाणं जाव विहरइ' भगवान कहते हैं कि हे गौतम ! इस प्रकार यह बृहस्पतिदत्त पुरोहित पूर्वोपार्जित अपने अशुभतम कर्मों का यह फल भोग रहा है।
भावार्थ-एक समय की बात है जब कि पुरोहित जो पद्मावती देवी के साथ वैषयिक क्रीडाएँ कर रहे थे, उदयन राजा स्नानादिक क्रियाओं से निवृत्ति पा राजसी वेषभूषा से सजधजकर पद्मावती के बिलासभवन पर पहुंचते हैं, पहुँचते ही वहां उन्होंने रानी पद्मावती के साथ उसका अनुचित व्यवहार देखा । इस व्यवहार के देखते ही राजा के चित्त में क्रोध की ज्वाला भभक उठी । इस दुष्कृत्य को देखते ही उनके मस्तक पर भ्रकुटि तन गई । उन्हों ने अपने परिचारकों को आदेश दिया कि इस दुष्ट को शीघ्र पकड लो। आदेश पाते ही परिचारकों ने उसे शीघ्र पकड लिया। पकडते ही राजाने कृत्य प्रमाणे ते "भारी” नाणी मेवी रात ४ी ‘एवं खलु गोयमा ! बहस्सइदत्ते पुरोहिए पुरा पाराणाणं जाव विहरइ' भगवान ४ छ । गौतम! मा પ્રમાણે તે બૃહસ્પતિદત્ત પુરોહિત પિતાના પૂર્વોપાર્જિત અશુભતમ કર્મોનું એ ફળ જોગવી રહ્યો છે.
ભાવાર્થ–એક સમયની વાત છે કે, જ્યારે પુરોહિતજી પદ્માવતી દેવી સાથે વિષયકડા કરી રહ્યો હતે. તેવામાં ઉદયન રાજ સ્નાનાદિક ક્રિયાઓ કરીને રાજસી વેશભૂષા રાજવી શણગારથી તમામ રીતે તૈયાર થઈને પદ્માવતીના વિલાસ ભવન પર પહોંચે છે તે ત્યાં આગળ તેમણે રાણી પદ્માવતીની સાથે અનુચિત વ્યવહાર જોયે, આ વ્યવહાર જોતાં જ રાજાનાં ચિત્તમાં કૈધની જવાલા ભભૂકી ઉઠી તેણે એ દુષ્કૃત્યને જોતાં જ તેનાં નેણ ચડી ગયાં અને પિતાના નેકરને હુકમ આ કે આ દુષ્ટને જલદી પકડી લે હુકમ મળતાં જ નેકરેએ જલદીથી તેને પકડી લીધો, પકડી લીધા પછી, રાજાએ તેના અયોગ્ય કૃત્યને અનુરૂપ સા કરતાં
| SR No. | 009356 |
| Book Title | Vipaksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 825 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_vipakshrut |
| File Size | 58 MB |