Page Text
________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० २, उज्झितकवर्णनम् गच्छइ' तत्रैवोपागच्छति, "उवागच्छित्ता उपागत्य, तत्थ णं बहवे' तत्र खलु बहून् 'हत्थी' हस्तिन: गजान् 'पासई' पश्यति । कीदृशान् हस्तिनो पश्यति ? इत्याह-'सण्णद्ध०' इत्यादिना । 'सण्णद्धबद्धवम्मियगुडिए' संनद्धवद्धवर्मितगुडितान्-सनद्धं बद्धाः संनद्धवद्धारज्ज्यादिना कवचस्य दृढबन्धन प्राप्ताः, अत एव वर्मिताः कवचिताः-संनाहयुक्ताः, ते चामी गुडिताःगुडाः-हस्तिकवचाःसंजाता एषामिति गुडिताः-हस्तिकवचधारका इत्यर्थः, अत्र गोबलीवदन्यायेन वमितेति विशेषणोपादानम् , तान् 'उप्पीलियकयत्थे' उत्पीडितवरत्रान् उत्पीडिता = गाढतरसंलग्ना वरत्रा-हस्तिमध्यवन्धनरज्जयैषां ते तथा तान् 'कयत्थ' इति देशीयः शब्दो वरत्रावाचकः। यद्वा-'कयत्थ' इति पृष्टरक्षार्थ मुपधानाकारं तूलपूर्णमुपकरणं 'कुंथ' इति प्रसिद्धम्, तत्र उत्पीडितंगाढतरवद्धं येषां ते तथा तान्, तथा 'उद्दामियघंटे' उद्दामितघण्टान्उद्दामिताः प्रलम्बिता, घण्टा येषां ते तथा तान्, तथा-'णाणामणि रयणविविहगेवेजे' नानामणिरत्नविविधौवेयकान्नानामणिरत्नमयानि विविपासइ आते ही उन्होंने वहां अनेक हाथियों को देखा। वे हाथी किंस प्रकार के थे? सो कहेते हैं- 'सनबद्धवम्मियगुडिए' इन सब हाथियों को जो कवच पहिराये गये थे, वे सब मोटे२ रस्सों से उन पर कस कर बंधे हुए थे। उपोलियकयत्थे' 'कयत्थ'. यह देशीय शब्द है, इसका अर्थ 'वरना अर्थात् हाथियों के मध्य भाग के बांधने की रस्सी' ऐसा है। अथवा 'कयस्थ' शब्द का अर्थ भाषा में 'कुंथ' भी होता है। यह हाथियों पर पृष्ठ-पीठ की रक्षा के निमित्त बांधी जाती है। इसमें रूई भरी होती है, और इसका आकार विस्तृत तकिया जैसा होता है। उदामियघंटे' इन प्रत्येक हाथियों की आजबाजू झूल के पास दोनों ओर बडे२ घंट लटक रहे थे। ‘णाणामच्छित्ता तत्थ णं बहवे हत्थी पासइ' भापतi भए त्यो भने हाथी-माने या. तेहाथी । प्रा२ना ? ते ४ छ- 'सन्नद्धबद्धवम्मियगुडिए' ये तमाम हाथीએને જે કવચ પહેરાવેલાં હતાં, તે તમામ મોટાં મોટાં દેરડાંથી તેના પર સી કરીને याला इतi 'उप्पीलियकयत्थे ' "कयस्थ " मा २७६ शी छ. तने“मर्थ વરત્રા અર્થાત-હાથિઓના મધ્ય ભાગને બાંધવાની રસ્સી ( દેરડી) એ થાય છે. અથવા “કયત્ન” શબ્દનો અર્થ ભાષામાં “થે પણ થાય છે. તે હાથીઓના પીઠની રક્ષા માટે બાંધવામાં આવે છે, તેમાં રૂ ભરેલું હોય છે, અને એનો આકાર મોટા माशिवाय छ । उद्दामियघंटे ते प्रत्ये: डाथीमाने माणु-400 • गुरना पासे गन्ने भानु: मेटि-भाटा 2 2 RAugai: ‘णाणामणिरयणविविहगेवेन्ज'
| SR No. | 009356 |
| Book Title | Vipaksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 825 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_vipakshrut |
| File Size | 58 MB |