________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३६ कालद्वारमाश्रिय अजीवानां स्थितिवर्णनम् ७०७ छाया--असंख्यकालमुत्कृष्टा, एकं समयं जघन्यका ।
अजीवानां च रूपिणां, स्थितिः एपा व्याख्याता ॥ १४ ॥ टीका-' असंखकालमुक्कोसं ' इत्यादि।
रूपिणां रूपयुक्तानां, अजीवानां जीवभिन्नद्रव्याणां पुद्गलानामित्यर्थः । असंख्यकालम् , उत्कृष्टा=परमा, स्थितिः-एकक्षेत्रावस्थानरूपा, तथा-एक समय जघन्यका जघन्यास्थितिः, इत्येपां-एवं रूपास्थितियाख्याता तीर्थकरादिभिः कथिता । 'असंखकालं एगं समयं' इत्युभयत्र स्थितिक्रिययाऽत्यन्तसंयोगे द्वितीया। ते हि पुद्गला जघन्यत एकसमयादुत्कृष्टतस्त्वसंख्यकालादूर्ध्वं ततः क्षेत्रात् क्षेत्रान्तरमवश्यं गच्छन्तीति भावः ॥ १४ ॥
सादि और सपर्यवसितमें इनकी कितने कालकी स्थिति होती है सो कहते हैं-'असंख०' इत्यादि । ___अन्वयार्थ-(रूविण-रूपिणाम् ) रूपी-(अजीवाण-अजीवानाम् ) अजीव द्रव्योंकी अर्थात् पुद्गलोंकी (असंखकालं उकोसं-असंख्यकालं उत्कृष्टा) असंख्यकालकी उत्कृष्ट स्थिति है। तथा (जहन्निया-जघन्यका) जघन्य स्थिति (एक समयं-एकं समयम् ) एक समयमात्र है। (एसावियाहिया-एषा व्याख्याता) इस प्रकारकी यह स्थिति इनकी तीर्थकरा. दिक देवोंने कही है। तात्पर्य-इसका यह है कि ये स्कंध और परमाणु अधिकसे अधिक एक क्षेत्रमें असंख्यातकाल तक तथा कमसे कम एक समय तक अवस्थित रहते हैं फिर बादमें अवश्य क्षेत्रान्तरमें चले जाते हैं ॥ १४ ॥
આદિ અને સપર્યવસિતમાં આની કેટલા કાળની સ્થિતિ હોય છે તે ४९ छ- असंख" त्यादि।
__ मन्वयार्थ-रूविण-रूपिणाम् ३थी अजीवाण-अनीवानाम् म द्रव्योनी मथात् पुगवानी असंखकालं उक्कोसं-असख्यकालं उत्कृष्टा मसयानी Bre स्थिति छे. तथा जहन्निया-जघन्यका धन्य स्थिति एक्कं समयं-एकं समयम् म समय मात्रनी छ. एसा वियाहिया-एषा व्याख्याता मा पानी सनी या સ્થિતિ તિર્થંકરાદિ દેએ કહી છે. તાત્પર્ય આનું એ છે કે, કંધ અને પરમાણું અધિકથી અધિક એક ક્ષેત્રમાં અસંખ્યાત કાળ સુધી ઓછામાં ઓછા એક સમય સુધી અવરિત રહે છે. પછી બાદમાં જરૂરથી ક્ષેત્રાન્તરમાં ચાલ્યા જાય છે. તે ૧૪
