________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३१ चरणविधिवर्णनम् मूलम्-विगहा कसायसन्नाणं, झाणाणं च द्यं तहा।
जे भिक्खू वैज्जई निच्चं, से ने अच्छई मंडले॥६॥ छाया-विकथा कषायसंज्ञानां ध्यानयोश्च द्विकं तथा ।
यो भिक्षुर्वर्जयति नित्यं, स नास्ते मण्डले ॥६॥ टीका-विगहा कसायसनाणं' इत्यादि
यो भिक्षुः, विकथा संज्ञानां विकथा-स्त्री भक्तदेश राजभेदाचतुर्धा, कषायाःक्रोधमानमायालोभाः, संज्ञाः-आहारभय मैथुनपरिग्रहाख्यास्तेषां प्रत्येकं चतुष्कं, प्रसिद्ध ही है। कागली आदि पक्षी अपने नीड़की तथा बच्चोंकी रक्षाके निमित्त चोचों द्वारा साधुओं पर विविध प्रकारके उपद्रव करती हैं। मनुप्य भी हँसीसे, प्रदेपसे, परीक्षा करनेके अभिप्रायसे, तथा कुशील प्रति सेवना करनेके भावसे साधुसाध्वियों पर उपसर्ग करते हैं। इसी तरह साधुओं पर घन, प्रपतन, स्तम्भन, संश्लेषणसे उद्भूत उपसर्ग भी आते हैं । अथवा वात, पित्त और कफ तथा संनिपातसे जायमान उपसर्ग उद्भूत होते हैं। साधुका कर्तव्य है कि वह इन समस्त उपसर्गो कोक्षमता भावसे सहन करे । इनके सहन करनेसे वह संसारसे मुक्त हो जाता है।
'विगहा' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(जे भिक्खू-यः भिक्षुः) जो भिक्षु (विगहा कसायसन्नाण ज्झाणाणं य दुयं निच्च वज्जइ से मंडले न अच्छइ-विकथाकषायसंज्ञानां ध्यानयोश्च द्विकं नित्यं वर्जयति स मंडले नास्ते) स्त्रीकथा, भक्तकथा, જ છે. કાગડી આદિ પક્ષી પિતાના માળાની તથા બચ્ચાની રક્ષા નિમિત્ત ચા દ્વારા વિવિધ પ્રકારને ઉપદ્રવ કરે છે. મનુષ્ય પણ હાંસીથી, પ્રદેશથી, પરીક્ષા કરવાના અભિપ્રાયથી, તથા કુશિલ પ્રતિસેવન કરવાના ભાવથી સાધુ, સાવિઓ ઉપર ઉપસર્ગ કરે છે. આજ પ્રમાણે સાધુ ઓ ઉપર ઘટ્ટન, પ્રપતન, સ્તમ્ભન, સંશ્લેષણથી ઉદ્ભૂત એવા ઉપસર્ગ પણ આવે છે. અથવા વાત; પિત્ત અને કફ તથા સંનિપાતથી જાયમાન ઉપસર્ગ ઉદ્ભૂત થાય છે. સાધુઓનું કર્તવ્ય છે કે, તે આવા સઘળા ઉપસર્ગોનું ક્ષમતા ભાવથી સહન કરે. આને સહન કરવાથી તે સંસારથી મુક્ત બની જાય છે. ૫ |
" विगहा " त्याला
अन्वयार्थ:-जे भिक्खू-यः भिक्षु ने निक्षु विगही कसाय सन्नाणं ज्झाणाणं च दुयं निच्चं जयइ से मंडले न अच्छइ-विकथा कषायसंज्ञानां ध्यानयोश्चद्विकं नित्यं वर्जयति स मंडले नास्ते सी था, मत ४था, देश था तथा सथा
