________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. १८ भरतचक्रवर्तीकथा नितरामशोभमारा दृष्टा । तत सर्वमाभरणमुत्तारितम् । तदा म्बशरीरमतीवा शोभमान दृष्ट्वा सवेगमापन्नश्चक्रवर्ती चिन्ताचकारूढ एक व्यचिन्तयत्-अगे! कीदृशमशोभनमिद शरीरम् । नास्त्यस्य किमपि स्वाभाविक सौन्दर्यम्। किन्तु आगन्तुकद्रव्यैरेवेदमग गोभते । अतो ये शरीर गुन्दर मन्यमानास्तत्रासताम्ते हि गिरिका एव । नहो । कीटशमगाभनमिद शरीरम् ? यत्सद्गात् फिल मनोज्ञान्नपानविविधरयायवाय पुष्पगन्धाशुमादिक च विनश्यति । उक्त च- 'मणु न नसण पाण, ििवह खाटमसाइम ।
सरीरसगमावन्न सब पि जमुई भवे ॥१॥ र पत्य पर पुप्फ, घर गारिलेषण ।
विनस्सए सरीरेण, पर सयणमासण ॥२॥ इस प्रकार क्रमा' उन्होंने अपनी पाचो ही अंगुलियो से अगूठियों उतार डाली तो वे भी देखने पर उनको सुहावनी प्रतीत नहीं हुई। इसी तरह उन्होने अपने शरीर से भी समस्त आमरण उतार दिये और शरीर को ज्यों ही दर्पण मे देवा तो वह भी उनको भद्दा नजर आया । इस प्रकारकी शारीरिक परिस्थिति से उनके चित्त मे सवेग भाव जग उठा। उन्होने विचार किया-देवो फितना यह शरीर अशोभन है। इसमे निजका सौन्दर्यकुल भी नहीं है। ये तो बाहीरी सुन्दर वस्तुओं के समागमसे ही सुन्दर लगता है। जो प्राणी शरीर को सुन्दर मानकर उसमे रातदिन आसक्त बने हुए है वे नियमत विवेकसे विफल हो रहे है। इस शोभन शरीर के सबध से मनोज अन्न, पान, विविध प्रकार का ग्वाद्य, पुष्प, स्वाय, गधवस्त्र आदि ये सर ही वस्तुएँ अपवित्र एव विनष्ट होजाती है। कहा भी हैતેમણે કમશ પાસે આગળીઓમાથી વી ટી ઉતારી નાખી છે તે પણ તેમને નેહામણું ન લાગી આ પ્રમાણે તેમણે પોતાના શરીર ઉપરના સઘળા આભરણે ઉતારી નાખ્યા અને શરીરને જ્યારે અરિસામા જોયુ તે અલકાર રહિત એવુ શરીર તેમને સાવ બેડોળ દેખાયુ આ પ્રકારની શારીરિક પરિસ્થિતિથી તેના દિલમા સ વેગભાવ જાગી ઉઠે તેમણે વિચાર કર્યો કે, જુઓ! આ શર ર કેટલું અશેબિતું છે, તેનું પિતાનુ સૌદર્ય તે કાઈ પણ નથી આ તો બહારની સુંદર વસ્તુઓના સમાગમથી જ સુંદર લાગે છે જે પ્રાણ શરીરને સુ દર માનીને તેમાં રાતદિવસ આસક્ત બની રહે છે તે, નિયમત વિવેકથી વિકળ બની રહેલ છે આ અશોભન એવા શરીરના સ બ ધથી મનેઝ અન્નપાન વિવિધ પ્રકારના ખાદ્ય, સ્વાદ્ય, પુષ્પ, ધ, વિશ્વ આદિ એ સઘળી જ વસ્તુઓ અપવિત્ર અને વિનષ્ટ થઈ જાય છે કહ્યું પણ છે
