SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 198
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ - २०२ . . . . . . .. निरयावलिकामत्रे निगमो व्यापारमधानस्थानम्, इश्वराः रेश्वर्यसम्पन्ना, तलवरा सन्तुष्टभूपालदत्तपट्टवन्धपरिभूपितराजकल्पाः माण्डविकाः = छिन्नभिन्नजनाश्रयविशेषो मण्डवस्तत्राधिकृताः, 'माडम्बिकाः' इति च्छायापक्षे तु ग्रामपञ्चशतीपतय इत्यर्थः, यद्वा-साधनोगद्वयपरिमितप्रान्तरैविच्छिद्य विच्छिद्य स्थितानां ग्रामाणामधिपतयः, कौटुम्बिका बहुकुटुम्बप्रतिपालकाः, इभ्या: इभो हस्ती तत्पमा द्रव्यमहन्तीति, तथा ते च-जघन्य-मध्यमो-स्कृष्टभेदात् त्रिपकाराः तत्र इस्तिशब्दसे राजा, ईश्वर, तलवर, माण्डविक, कौटुम्बिक, इभ्य, श्रेष्ठी सेनापति और सार्थवाहका ग्रहण होता हैं। माण्डलिक नरेशको राजा, और ऐश्वर्य वालोको ईश्वर कहते हैं । राजा मंतुष्ट होकर जिन्हें पट्टवन्ध देता है, वे राजाके समान पट्टवन्धसे विभूषित लोग तलवर कहलाते हैं। जो वस्ती छिन्न भिन्न हो उसे मण्डव और उसके अधिकारीको माण्डविक कहते हैं। 'माङविय' की छाया यदि 'माडम्बिक' की जाय तो माडम्बिकका अर्थ 'पाँच सौ गावों का स्वामी' होता है। अथवा ढाई ढाई कोसकि दरीपर जो अलग गाव वसे हो, उनके स्वामीको 'माडम्धिक' कहते हैं। जो कुटुम्बका पालन पोषण करते हैं, या जिनके द्वारा बहुतसे कुटुम्बौका पालन होता है, उन्हें 'कौटुम्बिक' कहते हैं। इभका अर्थ है हाथी, और हाथीके बराबर द्रव्य जिसके पास हो उसे 'इभ्य कहते हैं । , जघन्य मध्यम और उत्कृष्टके भेदसे ___ महा 'जाव' शण्थी रात, श्वर, तसर, भावि४ अथवा मा3 1ि8, કૌટુમ્બિક, ઈભ્ય, શ્રેષ્ઠી સેનાપતિ અને સાર્થવાહ, એટલા શબ્દોનું ગ્રહણ થાય છે માલિક નરેશને રાજ્ય અને એશ્વર્યવાળાઓને ઈશ્વર કહે છે. રાજા સ તુષ્ટ થઈને જેને પટ્ટબ ધ આપે છે તે રાજાઓના જેવા પટ્ટગંધથી વિભૂષિત લેકે તલવર કહેવાય છે જેની વસતી છિન્ન ભિન્ન હોય તેને મડવ અને તેના અધિકારને માવિક 33 छ. 'माउंविय' नी छायाने 'माडम्बिक' ४२११५॥ साये तो 'माडम्बिक' ને “પાસે ગામોની ધણી” એ અર્થ થાય છે અથવા અઢી અઢી ગાઉને गतरे jat नुहा गाभा यां डाय तेना पीने 'माडम्बिक' ४ २ ४४. નુ પાલન-પોષણ કરે છે અથવા જેની દ્વારા ઘણુ કુટુઓનું પાલન થાય છે, તેને કૌટુમ્બિક કહે છે ‘ામ” ને અર્થ “હા” છે, અને હાથીના જેટલું દ્રવ્ય જેની पा दाय, तेन 'इभ्य' '38.छ. .य, मध्यम आने पटना लेटेशन ४९य
SR No.009351
Book TitleNirayavalikasutram
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1960
Total Pages437
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, agam_nirayavalika, agam_kalpavatansika, agam_pushpika, agam_pushpachulika, & agam_vrushnidasha
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy