________________
-
मुन्दरबोधिनी टीका अ. १ चैहल्ल्यस्य गंधहस्ती क्रीडा १४१ गन्धास्तिना यावद् अनेकैः क्रीडनकैः क्रीडयति तदेष खलु वेहल्ल्यः कुमारो राज्यश्रीफलं प्रत्यनुभवन् विहरति नो कूणिको राजा, तत्किमस्माकं राज्येन वा यावज्जनपदेन वा यदि खलु अस्माकं सेचनको गन्धहस्ती नास्ति, तच्छ्यः खल्ल मम कूणिकं राजानमेतमर्थ विज्ञपयितुम् ।।
इति कृत्वा एवं संप्रेक्षते, संप्रेक्ष्य यत्रैव कणिको राजा तत्रैवोपागछति, उपागत्य करतल० यावदेवमवादी-एवं खलु स्वामिन् ! वैहल्ल्यः कुमारः सेचनकेन गन्धहस्तिना यावद् अनेकैः क्रीडनकैः क्रीडयति, तत्कि खलु -स्वामिन ! अम्माकं राज्येन वा यावत् जनपटेन वा, यदि खलु अस्माकं सेचनको गन्धरम्ती नास्ति। अन्तःपुर परिवारसे साथ अनेक प्रकारकी क्रीडा करता है । वास्तविक राज्यश्रीका उपभोग तो वैहल्यकमार ही करता है, न कि राजा कूणिक।
उसके बाद जब यह वृत्तान्त रानी पद्मावतीको मिला तो उसके मनमें ऐसा विचार उत्पन्न हुआ कि-'वैहल्यकुमार सेचनक हाथीके द्वारा अनेक प्रकारकी क्रीडा करता है इसलिए वही राज्यलक्ष्मी फलका उपभोग करता हुआ रहता है, न कि कूणिक राजा, इस लिये हमें इस राज्यसे और जनपदसे क्या लाभ ? यदि हमारे पास सेचनक हाथी नहीं है इसलिए यही अच्छा है कि कूणिक राजासे कहूँ कि वे बेहत्यसे वह सेचनक हाथी लेलें । ऐसा विचारकर जहाँ कूणिक राजा था वहा गयी, और जाकर हाथ जोरकर इस प्रकार पोली-हे स्वामिन् ! वैहल्यकुमार सेचनक गन्धहस्तीके ारा भनेक प्रकारकी क्रीडा करता है, हे स्वामिन् ! यदि હા માર સેચનક ગધ હાથી દ્વારા અત પુર પરિવાર સહિત અનેક પ્રકારની કાડા કરે છે. ખરી રીતે રાજ્યશ્રીને ઉપગ તે વૈહલ્ય કુમારજ કરે છે–નહિ કે રાજા કૃણિક
ત્યાર પછી જ્યારે આ હકીકત રાણી પદ્માવતીના જાણવામાં આવી ત્યારે તેના મનમા એ વિચાર ઉત્પન્ન થયે કે-હલ્યકુમાર સેચનક હાથી દ્વારા અનેક પ્રકારની કિડા કરે છે માટે તેજ રાજ્યલક્ષ્મીના ફલનો ઉપભેગ કરતે રહે છે નહિ કે કૃણિક રાજા, માટે અમને આ રાજ્યથી કે જનપદથી શું લાભ જે અમારી પાસે સેચનક હાથી ન હોય તે, તેથી કૃષિક રાજાને કહુ કે હલ્ય પાસેથી તે સેચનક હાથી લઇ લે એજ સારું છે. એમ વિચાર કરી જ્યા કૂણિક રાજા હતા ત્યા ગઈ અને જાને હાથ ને આ પ્રકારે બેલી–હે સ્વામી! વિહલ્યય કુમાર સેચનક ગધ હાથી
