________________
मानवन्द्रिका टीका-सर्पदृष्टान्तः, स्वगिहष्टातः
८२५ अथैकोनविंशतितमः सर्पदृष्टान्तःभगवतो महावीरस्यालौकिकरक्तमास्वाद्य चण्डकौशिकसो ज्ञान प्राप्तवान् । इयं तस्य पारिणामिकी बुद्धिः।
इत्येकोनविंशतितमः सर्पदृष्टान्तः ।। १९ ॥
अथ विंशतितमः खगिदृष्टान्तःखड्गी-'गेंडा' इति प्रसिद्धोऽरण्यपशुविशेषः । कोऽपि श्रावको यौवनमदेन व्रताविचाराणामालोचनामकृत्वा मृतः। ततोऽसौ वने खड्गिपशुभवं प्राप्य तस्मिन् वनें आगन्तुकान् मनुष्यान् निहत्य भक्षयति । एकदा तेन मार्गेण गच्छंन्तो बद्धा सदोरकमुखवस्त्रिकाः सांधवस्तेन दृष्टाः । स खड्गी पशुस्तान् साधूनाकामति, किन्तु जब उस को मणि का निश्चय हो गया तो उसने वृक्ष पर चढ कर उस मणि को ले लिया। इस प्रकार यह उस की पारिणोमिकी बुद्धि को उदाहरण है ॥१८॥
उन्नीसवां सर्प दृष्टान्त-चण्डकौशिक सर्पने महावीर स्वामी के अलौकिक रक्त का आस्वादन करने के जो ज्ञान प्राप्त किया वह उसकी पारिणामि की बुद्धिका फल है ॥ १९ ॥
बीसवां खड्गि दृष्टान्त-कोई श्रावक यौवन के मद में आ कर व्रतों में लगे हुए दोषों की आलोचना नहीं कर के मरा तो वह गेंडाकी पर्याय से उत्पन्न हुआ। वह इतना नृशंस था कि वन में जो भी कोई मनुष्य आता उस को यह मार कर खा जाता । एक समय इसने मार्ग में जाते हुए मुख पर सदोरकमुखवस्त्रिका बांधे हुए अनेक मुनियों को देखा। देखते ही यह उन पर आक्रमण करने के लिये झपटा, परन्तु ચડીને તે મણિ લઈ લીધો. આ પ્રમાણે આ તેની પરિણમિકી બુદ્ધિનું Gussy थयु ॥१८॥
मागणीसभु सर्प दृष्टांत-यौशि नामे मडावीर स्वामीन मही રક્તને ચાખીને જે જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું તે તેની પરિણામિકી બુદ્ધિનું ફળ હતું ૧લા
વીસમું વહી દષ્ટાંત–કોઈ એક શ્રાવક યૌવનના મદમાં આવીને વ્રતમાં આવેલ દેની આલોચના કર્યા વિના મરવાથી ગુંડારૂપે ઉત્પન્ન થયે. તે એટલે બધે નિર્દય હતો કે વનમાં જે કંઈ મનુષ્ય આવતે તેને મારીને ખાઈ જતે. એક દિવસ તેણે માર્ગ પરથી જતાં મુખપર દેરી સહિતની મુહપત્તીવાળા અનેક મુનિયાને જોયા. તેમને જોતાં જ તે તેમના પર આક્રમણ કરવા માટે દૂધ न० १०॥
