________________
७०२
नन्दीसूत्रे .. रोहकस्य कथनं तथ्यमतथ्यं वेति कथ्यताम् । लोकेनाप्युक्तम्-तथ्यमे वैतत् । ततो रोहकः पुनरपि सुप्तः ॥
॥ इत्येकादशः पत्रदृष्टान्तः॥११॥ अथ खाडहिलादृष्टान्तः
खाडहिला-'खिसकोली' 'टाली' इति भाषा प्रसिद्धः पञ्चेन्द्रिय जीव विशेषः। रात्रौ तृतीया यामे व्यतीते राजा रोहकं पुनः पृष्टवान्-रे रोहक ! किं जागर्षि किं वा स्वपिपि ?। रोहकः प्राह-राजन् ! जागर्मि । राजा प्राह-अरे रोहक ! किं चिन्तयसि ? । रोहकेणोक्तम्-राजन् ! खाडहिला-जीवस्य यावन्मानं शरीरं, का निर्णय राजा ने जब पाश्ववर्ती लोगों से पूछा कि रोहक का यह कथन सत्य रूप है या असत्य रूप है ? तो उन्हों ने एक स्वर से कहा कि ठीक है, तब राजा ने इस बात को मानली ॥
॥ यह ग्यारवां पत्रदृष्टान्त हुआ ॥११॥
बारहवां खाडहिलादृष्टान्तखाडेहिला का अर्थ है खिसकोली-इसको हिन्दी भाषामें टाली या गिलहरी कहते हैं। यह पांचों इन्द्रियवाली होती है। रात्रि का जब तीसरा पहर व्यतीत हो गया, तब राजाने रोहक से पुनः पूछा-कह भाई ! तूं जग रहा है या सो रहा है ? सुनकर रोहक ने कहा । राजन् ! मैं जग रहा हूं। तो क्या विचार कर रहा है। राजा की बात सुनकर रोहक ने उत्तर दिया-राजन् ! मैं इस समय यह विचार कर रहा हूं कि खाडहिला
જ્યારે રાજાએ પાસે રહેલા લોકોને પૂછે કે રોહકનું આ કથન સત્ય છે કે અસત્ય છે તે તેમણે એકી અવાજે કહ્યું કે તેનું કથન બરાબર છે. ત્યારે રાજાએ તે વાત માની લીધી.
॥ २॥ मायार पत्र दृष्टांत सभात ॥ ११ ॥ भारभु खाडहिला (भिसा )
नटांत(ખાડહિલાનો અર્થ ખિસકેલી થાય છે તેને હિન્દી ભાષામાં ટાલી કે ગિલહરી કહે છે. તે પાંચે ઈન્દ્રિયવાળી હોય છે.)
રાત્રિને ત્રીજો પહેર જ્યારે પ્રસાર થયે ત્યારે રાજાએ હકને ફરી પૂછયું, “કહે ભાઈ! તું જાગે છે કે ઉઘે છે ?” તે સાંભળીને રેહકે કહ્યું, “રાજન! હું જાણું છું” રાજાએ પૂછ્યું, “તે તું શે વિચાર કરી રહ્યો છે?” રેહકે જવાબ આપે, “રાજન ! હું અત્યારે તે વિચાર કરું છું કે
