________________
४०२
मन्दी मूलम् से जहानामए केइ पुरिसे अव्वत्तं सदं सुणिज्जा, तेणंसदोत्ति उग्गहिए, नो चेव णं जाणइ के वेस सदाइ। तओ ईहं पविसइ । तओ जाणइ अमुगे एस सद्दे । तओ अवार्य पविसइ। तओ से उवगयं हवइ । तओ धारणं पविसइ । तओ णं धारेइ-संखेनं वा कालं, असंखेज्नं वा कालं।
से जहानामए केइ पुरिसे अव्वत्तं रूवं पासिज्जा, तेणं रूवेत्ति उग्गहिए, नो चेव णं जाणइ, के वेस रूवत्ति । तओ यह वासनारूप धारणा संख्यात वर्ष की आयुवाले के हृदयमें जम गई है तो उसकी अपेक्षा यह संख्यातकाल की जाननी चाहिये, और यदि यह असंख्यातकाल वाले भोगभूमिया आदि जीवों के हृदय में जमी है तो इस अपेक्षा यह असंख्यातकाल की जाननी चाहिये।
यह पूर्वोक्त अवग्रहादिक का समस्त प्रकार का क्रम सुप्त पुरुष की अपेक्षा लेकर तो ठीक बैठ जाता है, परन्तु जाग्रत व्यक्तियों में वह अवग्रहादिक का क्रम किस प्रकार घटित हो सकता है ? कारण-वहां तो शब्दश्रवण के अनन्तर ही अवग्रह ईहा को छोडकर अवायज्ञान हो जाता है। यह बात हरएक प्राणी जानता है। इस आशंका की निवृत्ति के लिये सूत्रकार मल्लक के दृष्टान्त से ही छह प्रकार के अवग्रह आदि का प्रदर्शन करते हैं-'से जहानामए०' इत्यादि। પ્રહણ કરાયુ છે. જે આ વાસનારૂપ ધારણું સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળાનો હદયમાં જામી ગઈ હોય તે તેની અપેક્ષાએ તે સંખ્યાતકાળની જાણવી જોઈએ, અને જે તે અસંખ્યાતકાળવાળા ભેગભૂમિયા આદિ જીવોનાં હૃદયમાં જામી હોય તે તે અપેક્ષાએ તે અસંખ્યાતકાળની જાણવી જોઈએ.
આ પૂર્વોક્ત અવગ્રહાદિકના સમસ્ત પ્રકારનો કમ સુપ્ત પુરુષની અપેક્ષાએ તે બરાબર બંધ બેસતે આવે છે પણ જાગ્રત પુરુષમાં આ અવગ્રહાદિકની ક્રમ કેવી રીતે ઘટાવી શકાય? કારણ કે ત્યાં તે શબ્દશ્રવણ પછી જ અવગ્રહ ઈહાને છેડીને અવાયજ્ઞાન થઈ જાય છે. આ વાત દરેક પ્રાણી જાણે છે. આ અશંકાનાં નિવારણ માટે સૂત્રકાર શર્કરાનાં દૃષ્ટાંતથી જ છ પ્રકારની અવર્ષ मानि प्रदर्शन ४२ छ.-" से जहानामए०" त्याहि.
