Page Text
________________
સર
नन्दी
न तावद् भिन्न कर्मोदयरूपत्वेन, भिन्नकर्मोदकरूपाणामपि पञ्चेन्द्रियजात्यादीनां च सदा सम्बन्धदर्शनात् ।
नापि पुरुषवत् स्त्रिया अपि स्त्रियां प्रवृत्तिदर्शनेन तयोः सम्बन्धाभाव इति वक्तुं युक्तम्, इयं हि पुरुषाप्राप्तौ स्ववेदोदयादपि संभवत्येव । उक्तञ्च" सा स्वकवेदात् तिर्यग्वदलाभे मत्तकामिन्याः " इति ।
अथ स्त्रीत्वस्य पल्यशतपृथक्त्वावस्थानाभिधानात् पुरुषाभिलापरूपे वेदाख्ये भावे स्त्रीशब्द आगमे प्रयुक्त इत्यपि न वक्तुं युक्तम्, द्विसंख्यामारभ्य पृथक्त्वमि पर हम यह पूछते हैं कि इनमें परस्पर में संबंध का अभाव क्यों है ? क्या ये भिन्न२ कर्मोदयरूप हैं इसलिये ? अथवा पुरुष की तरह स्त्रियों के भी स्त्रियों में प्रवृत्ति देखी जाती है इसलिये ? | यदि प्रथम पक्ष अंगीकार किया जावे तो इससे भिन्नता सिद्ध नहीं होती है, क्योंकि भिन्न कर्मोंदरूप भी पंचेन्द्रिय जाति आदि का, तथा देवगति आदि का सदा संबंध देखा जाता है । द्वितीय पक्ष भी उचित नहीं, कारण कि स्त्रीकी स्त्री में प्रवृत्ति, पुरुष की प्राप्ति न होने पर वेदोदय के कारण ही होती है । कहा भी है
“सा स्वकवेदात तिर्यग्वदलाभे मत्तकामिन्याः " अर्थात् यह प्रवृत्ति स्त्रीवेद के उदय से पुरुष की प्राप्ति न होने पर तिर्यचनी में तिर्यंचनी की तरह कामोन्मत्त स्त्रीकी स्त्री में होती है । "स्त्रीत्वका पल्यशतपृथकत्व - तक अवस्थान कहा गया है, इससे यह पता चलता है कि पुरुष की अभिलावारूप भाववेद में स्त्री-शब्द का प्रयोग आगम में प्रयुक्त हुआ है " सो ऐसा कहना भी युक्तियुक्त नहीं है । द्वि-संख्या से लेकर नवછે કે તેમનામાં પરસ્પરના સ મધને અભાવ શા માટે છે ? શું તે ભિન્ન ભિન્ન કર્માંચરૂપ છે તેથી ? અથવા પુરુષની જેમ સ્ત્રીએની પણ સ્ત્રીઓમાં પ્રવૃત્તિ જેવામા આવે છે તેથી? જો પહેલેા પક્ષ સ્વીકારવામાં આવે તે તેથી ભિન્નતા સિદ્ધ થતી નથી, કારણ કે ભિન્નક હૃદયરૂપ પણ પચેન્દ્રિય જાતિ આદિના, તથા દેવગતિ આદિના સંબધ જોવામા આવે છે. ખીન્ને પક્ષ પણ ઉચિત નથી, કારણ કે સ્ક્રીનીં સ્ત્રીમાં પ્રવૃત્તિ, પુરુષની પ્રાપ્તિ ન થતા વેદાયને अरागे थाय छे. उधुं पशु छे--" सा स्वकवेदात् तिर्यग्वदलाभे मत्तकामिन्याः " એટલે કે આ પ્રવૃત્તિ સ્ત્રીવેદના ઉદયથી પુરુષની પ્રાપ્તિ ન થતાં તિર્યંચનીમાં તિર્યંચનીની જેમ કામાન્યન્ત સ્ત્રીની સ્રીમાં થાય છે. “ સ્ત્રીત્વનુ પટ્યશતપૃથક્ત્વ સુધિ અવસ્થાન કહેવાયું છે, તેથી એ જાણવા મળે છે કે પુરુષની અભિલાષારૂપ ભાવવેદમાં સ્ત્રી–શબ્દના પ્રયોગ આગમમા પ્રયુક્ત થયા છે” તે એમ કહેવું તે પણ ઉચિત નથી. દ્વિ-સંખ્યાથી લઈને નવ સંખ્યા સુધી પૃથક્ત્વ કહેવાય
| SR No. | 009350 |
| Book Title | Nandisutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 940 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_nandisutra |
| File Size | 58 MB |