Nandisutram

SR No.: 009350
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1958
Total Pages: 940
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_nandisutra
File Size: 58 MB

Page 262

૧૦૨
नदीसत्रे
"
संयतास्ते च प्रायो गच्छ्वासिनः तेषां क्वचिदनुपयोगसंभवात् । अप्रमत्तसंयतास्तु प्रायोजिनकल्पिकाः परिहारविशुद्धिकाः, यथा लंदकल्पिकाः, प्रतिमाप्रतिपन्नास्तेषां सततोपयोगात् । इह तु ये गच्छ्वासिनः प्रमादरहितास्तेऽप्यप्रमत्ता द्रष्टव्याः । गच्छनिर्गता अपि प्रमादरहिता अप्रमत्ता बोध्याः ॥
के मन:पर्ययज्ञान होता है, तो क्या पूर्वोक्त विशेषणवाले प्रमत्त- संयत सम्यग्दृष्टि को होता है ? अथवा इन विशेषणोंवाले अप्रमत्त संयत सम्यग्दृष्टि मनुष्यों को होता है ?
भावार्थ - गौतम का प्रश्न - यह मन:पर्ययज्ञान छठवें गुणस्थानवर्ती मुनिजनों के होता है या सातवें गुणस्थानवर्ती मुनिजनों के होता है ? भगवान् कहते हैं - हे गौतम! यह मन:पर्ययज्ञान उन्हीं सम्यग्दृष्टि मनुष्यों के होता है जो पर्याप्तक आदि विशेषणोंवाले होते हुए अप्रमत्त बनकर संयम का पालन करते हैं, अर्थात् - सप्तमगुणस्थानवर्ती होते हैं । जो सम्यग्दृष्टि पर्यातक आदि विशेषणों से सुशोभित होते हुए भी प्रमादयुक्त हो संयम का पालन करते हैं- षष्ठगुणस्थानवर्ती होते हैं उनको मन:पर्ययज्ञान नहीं होता है। मोहनीय आदि कर्म के प्रभाव से जो मुनिजन संज्वलन कषाय एवं निद्रा आदिरूप किसी एक प्रमाद में पतित होकर संयम शिथिलता करते हैं वे प्रमत्तसंयत हैं । ऐसे साधुजन प्रायः गच्छवासी होते हैं । इनका संयमस्थान में कहीं अनुपयोग भी हो सकता है । जो अप्रमत्तसंयत होते हैं वे प्रायः जिनकल्पी होते हैं । છે, તે શું પૂર્વોક્તવિશેષણવાળા પ્રમત્ત-સયત–સમ્યગ્દષ્ટિને થાય છે ? અથવા એ વિશેષણાથી યુકત અપ્રમત્ત–સયત-સમ્યગદૃષ્ટિ મનુષ્ચાને થાય છે?
"
ભાવા—ગૌતમને પ્રશ્ન મન:પર્યય જ્ઞાન છઠ્ઠાં ગુણસ્થાનવર્તી મુનિજનાને થાય છે કે સાતમાં ગુણુસ્થાનવ મુનિજનાને થાય છે? ભગવાન કહે છે-“ હે ગોતમ ! આ મન:પર્યયજ્ઞાન એજ સભ્યષ્ટિ મનુષ્યને થાય છે કે જે પર્યાપ્તક આદિ વિશેષણેાવાળા હોય છે, અપ્રમત્ત બનીને સચમનુ પાલન કરે છે, એટલે કે સપ્તમગુણુસ્થાનવતી હોય છે, જેએ સભ્યષ્ટિ પર્યાપક આદિ વિશેષણેાથી સુશાભિત હાવા છતાં પણ પ્રમાદવાળા થઈને સંયમનું પાલન કરે છે—છઠ્ઠાગુણસ્થાનવતી હાય છે—તેમને થતુ નથી. ” મેાહનીય આદિ કાઁના પ્રભાવથી જે મુનિજન સવલન કષાય મન પંચજ્ઞાન અને નિદ્રા આદિ રૂપ કાઈ એક પ્રમાદમાં પડીને સચમમાં શિથિલતા કરે છે તેએ પ્રમત્તસયત છે. એવાં સાધુજન પ્રાયઃ ગચ્છવાસી હૈાય છે. તેમના સયમસ્થાનમાં કયાંક અનુપાગ પણ હાઈ શકે છે. જેએ અપ્રમત્ત–સયત હાય છે
""