Page Text
________________
शानचन्द्रिकाटीका-भानमेदाः।
१२७ विषयोऽवधिः कालतो मुहूर्त्तान्तः किश्चिन्न्यूनं मुहूर्त पश्यतीत्यर्थः । अवध्यवधिमतोरभेदोपचारादवधिः पश्यतीत्युच्यते । 'दिवसंतो गाउयम्मि बोद्धव्यो' इति, यदा कालतः दिवसान्तः किञ्चिन्न्यून दिवसं पश्यति तदा-क्षेत्रतो गव्यूते-गव्यूतविषयोऽवधिोद्धव्यः, क्रोशपरिमितक्षेत्रं पश्यतीत्यर्थः । 'जोयणदिवसपुहुत्तं' योजनदिवसपृथक्त्वम् ' इति, क्षेत्रतः-योजनक्षेत्रविषयोऽवधिः, कालतो दिवसपृथक्त्वं पश्यति । ' पक्खंत्तो पन्नवीसाओ ' ' पक्षान्तः पञ्चविंशतिम्' इति । यदा कालतः पक्षान्तः किञ्चिन्यूनं पक्षं पश्यति तदा क्षेत्रतः पञ्चविंशति-पञ्चविंशतियोजनानि पश्यति ॥ गा. ४ ॥ मलम-भरहम्मि अड्ढमासो, जंबुद्दीवंलि साहिओ मासो ।
वासं च मणुयलोए, वासपुहुत्तं च रुयगस्मि ॥५॥ छाया-भरतेऽर्धमासो, जम्बूद्वीपे साधिको मासः।
वर्ष च मनुष्यलोके, वर्षपृथक्त्वं च रुचके ॥ ५ ॥ काल की अपेक्षा किश्चित् न्यून एक मुहूर्त को देखता है। सूत्रमें जो ऐसा कहा है कि अवधि देखता है वह अवधिज्ञानीमें अभेद के उपचार से ही कहा गया है। जिस समय काल की अपेक्षा अवधिज्ञान कुछ कम एक दिवसरूप काल को जानता है उस समय क्षेत्र की अपेक्षा वह गव्यतिपरिमित क्षेत्र को-एक कोश प्रमाण क्षेत्रस्थित द्रव्य को जानता है। क्षेत्र की अपेक्षा एक योजन क्षेत्रविषयक अवधि काल की अपेक्षा से दिवसपृथक्त्व को जानता है। तथा काल की अपेक्षा जिस समय अव. विज्ञान किञ्चिन्न्यून एक पक्षको जानता है उस समय वह क्षेत्रकी अपेक्षा पचीसयोजनपरिमित क्षेत्र को जानता है ॥गा. ४॥ અપેક્ષાએ કાંઈક ન્યૂન એક મુહૂર્તને દેખે છે. સૂત્રમાં જે એવું કહ્યું છે કે અવધ દેખે છે. તે અવધિજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાનીમાં અભેદના ઉપચારથી જ કહેલ છે. જે સમયે કાળની અપેક્ષાએ અવધિજ્ઞાન થેડા ઓછા એક દિવસરૂપ કાળને જાણે છે તે સમયે ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ તે ગભૂતિપરિમિત ક્ષેત્રને–એક કેશ પ્રમાણુ ક્ષેત્રસ્થિત દ્રવ્યને--જાણે છે. ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ એકજનક્ષેત્રવિષયક અવધિ કાળની અપેક્ષાએ દિવસપૃથકત્વને જાણે છે. તથા કાળની અપેક્ષાએ જે સમયે અવધિજ્ઞાન કાંઈક ઓછું એક પક્ષને જાણે છે તે સમયે ક્ષેત્રની અપેक्षा पयाशयानपरिभित क्षेत्रने गए छ. ॥गा. ४॥
| SR No. | 009350 |
| Book Title | Nandisutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 940 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_nandisutra |
| File Size | 58 MB |