________________
मुनितोपिणी टीका
कृतातीचार विस्मरणादिदोपवाहुल्य प्रसङ्गः, ततः दैवसिकादिप्रतिक्रमणमवश्यमेवानुष्ठेयम् । अन्यदपि श्रूयताम् -
प्रस्तावना
१७
यथा कोऽपि मृदुल पल्लवित कलम्बः प्रचण्ड मार्तण्डाऽऽतपेन म्लानो न केवलमेकवारसलिलसिञ्चनेन किन्त्वनेकशः सलिलसेकेन पूर्वावस्थामाप्नोति तथैवाऽत्राऽपि वोयम् । अन्यच्च —
पूर्व तु आत्मसयमे तीत्रोपयोगस्याऽखण्ड परिणत्याऽविचलावस्थया पापलेपोऽसभाव्यः, यदि प्रमादादिना पापसपर्कस्तदा तत्क्षण एव पश्चात्तापादिना तस्य पाप की विशुद्धि के लिए देवसिकादि प्रतिक्रमण अवश्य करना चाहिए । फिरभी उदाहरण यह है ।
जैसे लहलहाता हुआ पौधा धूपसे मुरझा जाय तो एक बार जल सींचने से ही हराभरा नही हो सकता ! बारम्बार जल सीचने की आवश्यकता होती है । इसी प्रकार व्रतरूपी पौधा अतिचाररूपी धूपसे मुरझा गया तो उसे पूर्वावस्थामें वारम्बार प्रतिकमणरूप जलसिञ्चन की आवश्यकता है अत एव दैवसिक रात्रिक आदि सभी प्रतिकमण करने योग्य हैं । अथवा
प्रथम तो चाहिए कि तीव्र उपयोग की अखंड परिणति और अविचल अवस्था द्वारा पापका लेप भी न लगने दें। यदि प्रमादाઅનેક દોષાને પ્રસગ આવે છે એ કારણથી ઉપર કહેવામા આવેલા પાપની વિશુદ્ધિને માટે જૈવસિકાદિ પ્રતિક્રમણુ અવશ્ય કરવુ જોઇએ ક્રી પણ સાભળે !
જેવી રીતે લીલાછમ રહેલા છેડવાઓ (વૃક્ષના છેડવા) તાપથી તદ્દન સુકાઇ જાય તે એક વખત પાણી સીચન કરવાથી તે લીલાછમ જેવા થઈ શકતા નથી, પરન્તુ તે છેડવાઓને વાર વાર પાણીનું સીચન કરવાની આવશ્ય ના રહે છે એ પ્રમાણે વ્રતરૂપી છેડ અતિચાર રૂપી તાપથી તદ્ન સૂકાઈ ગયા તે તેને પૂર્વે જે સ્થિતિમા હતા તેવી સ્થિતિમા લાવવા માટે વારવાર પ્રતિક્રમણુ રૂપ પાણીનું સિંચન કરવાની આવશ્યકતા છે એટલા માટે દેવસિક રાત્રિક આદિ સ પ્રતિક્રમણ કરવા ચેગ્ય છે અથવા
પ્રથમ તેા ઈચ્છીએ કે તીવ્ર ઉપયેગની અખડ અવસ્થા દ્વારા પાપને લેપ પણુ લાગવાજ નહિ દેવા
પરિણતિ અને અવિચલ જોઇએ. પરન્તુ જો કે
