Page Text
________________
मुनितोपिणी टीका
प्रस्तावना
११
वन्येषु न्यूनत्व- शिथिलत्वसभवात् । यथा तत्काल विरचितभिन्यादीना तद्गतसन्धिवन्धशिथिलीकरणे तत्पातने च नैव प्रयासबाहुल्यमपेक्ष्यते किन्तु कालप्राचुर्ये सति तत्पातने तच्छिथिलीकरणे च प्रचुरपरिश्रमाऽपेक्षासम्भवस्तथैव दुखहेतुभूतकर्मणा तदिवसे तत्क्षणे एव यदि पश्चात्तापः क्रियेत तर्हि नैत्र तानि भविष्यत्काले स्वोदयेऽपि प्रभूतदुःखप्रदानि जायेरन् प्रत्युताऽऽत्मा लघुकर्मत्वात् गामी सखायेत । यथा मखलीपुत्रो गोशालकः पश्चात्तापप्रायश्चित्तेन स्वकृतकर्माणि fear द्वादशे देवलोके देवत्वमवाप एव प्रसन्नचन्द्रराजर्षिः सप्तमनरकमापकाणि कर्माणि बद्ध्वाऽपि पश्चात्तापेन घनघातक कर्म विनाशनपूर्वक वध आदि में न्यूनता और शिथिलता हो जाती है। जैसे तत्काल बनाई हुई दीवार को ढीली करने या गिराने में अधिक परिश्रम नही करना पडता, किन्तु बहुत दिनों बाद उसे ढीली करने या गिराने में बहुत परिश्रम करना पडता है । वैसे ही दुःख के कारण भूत कर्म ( कार्य ) का उसी दिन, उसी क्षण ही पश्चात्ताप कर लिया जाय तो उसके उदय आने पर वह अधिक दुःखदायक नहीं होता, बल्कि आत्मा लघुकर्मी होकर ऊर्ध्वगामी घनता है । मखलीपुत्र गोशालक पश्चात्ताप - प्रायश्चित्त करके, किये हुए घोर कर्मोंको पश्चात्तापसे नाश कर बाहरवें देवलोक में देव हुआ । राजऋषि प्रसन्नचन्द्र सातवें नरक में पहुँचानेवाले कर्मोको मन के परिणामोंसे घाँध करके भी पश्चात्ताप के द्वारा घनघातिकम નથી કારણકે પાપનું તાત્કાલિક પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાથી તેના અનુભાગ-ખ ધ વગેરેમા મદતા આવી જાય છે જેવી રીતે નવી ચણેલી દિવાલને તાત્કાલિક ઢીલી કરવામા અને પાડવામાં વિશેષ પરિશ્રમની જરૂર પડતી નથી પરંતુ તૈયાર થયા ખાદ ઘણા દિવસે પછી તેને ઢીલી કરવા માટે અને પાડવા માટે ઘણાજ પરિશ્રમ કરવા પડે છે એવી રીતે દુખના કારણરૂપ થએલ પાપકર્મનું તેજ દિવસે તેજ ક્ષણે પ્રાયશ્ચિત્ત કરવામા આવે તે તે પાપકર્મોને ઉદયવિપાક આવ્યે ઉદય કે વિપાક વિશેષ પ્રમાણુમા દુખદાયક છાનતા નથી, પરંતુ આત્મા કમથી હળવા ખની ઉચ્ચત દેવગતિમા જાય છે મખત્રીપુત્ર શૈશાલક પાતે કરેલા ઘા પાપ કર્માનું પ્રાય ચિત્ત કરી પશ્ચાત્તાપથી પાપકર્મોના ઉદયના નાશ કરી મારમા દેવલે કે દેવ થયા રાષિ પ્રસન્નચ મનના દુષ્ટ પરિણામે વડે સાતમી નરકે પહેાચાડનાર પાપ
| SR No. | 009344 |
| Book Title | Aavashyak Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 575 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_aavashyak |
| File Size | 15 MB |