Page Text
________________
४७९
सुबोधिनी टीका. सू. ७० पझरवेदिकावनषण्डवणं न'च नात् । ततशेयं पद्मवरवेदिका किं घटादिबद् द्रव्यार्थतया शाश्वती ? उत. सर्वकालमेकरूपा ? इति संशयों जायते । तदपलोदनाथ पृच्छति-पउमवरवेइया णं' इत्यादि। उक्तरूपा पदमबरबेदिका खलु भदन्त! कालतः किच्चिर भवति-कियन्तं कालमवतिष्ठते ? इति । भगवानाह-हे गौतन ! सा पद्मवरवेदिका खलु न कदापि नासीत-अनादित्वात्सर्वदैवामीदिति भूतकालचिन्तायाम, तथा-न कदापि नास्ति सर्वदेवास्तीति वर्तमानकालचिन्तायाम् तथान कदापि न भविष्यति सर्वदेव भविष्यतीति भविष्यकालचिन्तायाम्। इत्थं निषेधमुखेन तस्यात्रिकालावस्थायित्वं मतिपाद्य सम्पलि विधिमुखेन तदेवाहभुर्वि च' इत्यादि । सा पद्मवर वेदिका अभवच्च-आसीदेव, भवति च अस्त्येव, पद्मवर वेदिका क्या घटादिक की तरह द्रव्यार्थिकनय की अपेक्षा से शाश्वती है ? या सर्वकाल में एकरूप से शाश्वती हैं। इस प्रकार के संशय से युक्त गौतम प्रक्षु से ऐसा पूछते हैं-हे सदन्त! उक्त स्वरूपवाली पदमवरवेदिका काल की अपेक्षा से 'किथचिरं भवति' कितने कालतक ठहरती है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम? वह पद्मवर वेदिका -पहिले कभी नहीं थी, ऐसा नहीं है किन्तु अनादि होने से वह सर्वदा ही थी. इसी प्रकार वह वर्तमान में नहीं है ऐसाभी नहीं है क्यों कि वह सर्वदा ही रहती है. इसी प्रकार से बह भविष्यकाल में भी कमी नहीं होगी ऐसा भी नहीं है क्यों कि वह सदा ही रहनेवाली हैं. इस तरह निषेधमुख से उस पावरवेदिका में त्रिकालस्थायिता कहकर अब सूत्रकार विधिभुख से निकालस्थायिता का कथन करते हुए कहते हैं-'झुविच' इत्यादि-यह पदसवर वेदिका हे गौतम ! पहिले थी ही, और आगे रहेगी ही. इसी कारण वह पदमबरवे. વેદિક શું ઘટાદિકની જેમ દ્રવ્યાર્થિક નયની અપેક્ષાએ શાશ્વતી છે! કે સર્વકાલમાં એક રૂપથી શાશ્વતી છે! આ જાતની દ્વિધામાં પડેલા ગૌતમ પ્રભુને પ્રશ્ન કરે છે કે
मत! त स्व३५वाजी पदभव२ वेछिी inनी अपेक्षा कियच्चिर भवति' કેટલાકાળ સુધી રહે છે? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે કે હે ગૌતમ! તે પદવરવેદિકા પહેલાં કેઈ પણ દિવસે નહોતી, આમપણ નથી પરંતુ અનાદિ હોવા બદલ તે સર્વદા હતી. આ પ્રમાણે જ તે વર્તમાનમાં નથી આમપણ નહિ કેમકે સર્વકાળ રહે છે. આ પ્રમાણે જે તે ભવિષ્યકાલમાં પણ કદી નહીં હોય આમ પણ નથી કેમકે તે સદા રહેનારી છે. આ પ્રમાણે નિષેધ મુખથી તે પદમવર વેદિકામાં ત્રિકાલ સ્થાચિતા डीन हवे सूत्रक विधिभुपथ दि .. स्थायितानु थन ४२di ४. छ. 'भुवि च' ઈર્યાદિ તે પમવર વેદિક હે ગૌતમ પહેલાં હતી જ હમણું છે જ અને પછી પણ
| SR No. | 009342 |
| Book Title | Rajprashniya Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 721 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_rajprashniya |
| File Size | 55 MB |