Page Text
________________
:७७
सुबोधिनी टीका सू ४० सूर्याभस्य समुद्धातकरणम् ग्रह सुसंप्रयुक्त महर:-वहितः गुञ्जन्-गुञ्जिनो भवश्च या बंशःमः, तथातन्त्रावीणा, नलं-करतलं तालं-लत्स्वरानुवति यथास्यात्तथा लगः-साम्यं तन्त्र्याः स्वर का वा, एनेपां ग्रहणेर-यथावद्ग्रहणेन सुपम्प्रयुक्तम्--सुष्टु सम्पादितम्, अन एब मधुर-श्रवणरमणीयं मम-समानं सललितं मधुरस्वा मूछनासहतम्, अत एव-मनोहर-श्रोतृजनमनोहरण कारकं, तथा-मृदुरिभितपदसश्वार-मदुः-कोमलस्वरयुक्तः. पत्र स्वरोऽझरेयु घोलना स्वरविशेशेषु च सञ्चान् रगतीव प्रतिमासते म पदमचारो रिभित उच्यते एवं च मृदुः-रिभितः पदमचारो यत्र नद् मृदुरिभितपदसम्वारं मुरति-सु-शोभना रतिः-मीतिः शुद्ध कहलाता हैं। तथा जो गाना उन्होंने गाया वह सकुहर गुंजवंशवाला था. अर्थात् जो वहां वंश-बांग्लुरो बजाई जा रही थी वह विवरसहित थी. और गुजिन स्वरवाली थीं. तंत्री-वीणा भी युक्त था. अथवा लयवाला -तंत्री के स्वर प्रकारवाला था. इसीसे बह श्रवण रमणीय बन रहा था. सम था समान था. सललित-मधुर स्वर एवं मून्छन। से युक्त था. अतएव श्रोतृजनों के मन को हरण करने वाला था. तथा मृदुरिभित. पदसचारवाला था. पद संचार वहां मृदु-कोमल म्बरवाला था. एवं घोलना म्वरविशेषों में संचार करता हुआ स्वर पद संचार को रंग मा रहा है ऐसा पतिमामित होता था, जहां स्वर घोलना स्वरविशेषों में संचार करता हुआ पद संचार को रंग रहा है ऐसा मालूम देता है यह पदसंचार रिभित कहलाता है। इस तरह वहां पद संचार मृदु और रेभित था. सुनने वालों को उसमें बहुत अच्छी प्रीति जगती रहती थी. इस कारण वह सुरात था-अर्थात શુદ્ધ કહેવાય છે. તેમજ જે ગીત તેમણે ગાયું તે સમુહરગુજäશવાળું હતું એટલે કે જે ત્યાં વંશ-વાંસળી વગાડવામાં આવી રહી હતી તે વિવર સહિત હતી અને ગુંજિત સ્વર વાળી હતી. તંત્રી–ણ પણ ત્યાં વગાડવામાં આવી હતી, તલ-તાલ પણ અપાઈ રહ્યો હતો, તે ગીત લયથી પણ યુક્ત હતું. અથવા લય યુક્ત તત્રીના સ્વર પ્રકારવાળું હતું. એથી જ તે શ્રવણ રમણીય હતું. સમ હતું. સમાન હતું. સલલિત હતું. મધુર સ્વર તેમજ મૂછનાથી યુક્ત હતું. એથી શ્રેતાએના મનને આકર્ષનરૂ હતું. તેમજ મૃદુરિભિત પદ સંચારવાળું હતું ત્યાં પદ સંચારણ મૃદુ-કેસળ–સ્વરવાળું હતું તેમજ ઘોલના ખા જાતના સ્વર, વિશેષમાં સંચરણ કરતું તે સ્વર-પદ-સંચરણને રંગી રહ્યું હોય તેમ લાગતું હતું. જ્યાં સ્વર ઘેલા સ્વર વિશેષોમાં સંચરણ કરતો પદ સંચરણને રંજિત કરતો હોય તેમ લાગે છે તે પદ સંચાર રિભિત' કહેવાય છે. આ રીતે ત્યાં પદ સંચાર મૃદુ અને રિભિત હતું. સાંભળનારાઓને તેમાં બહુ જ પ્રીતિ ઉત્પન્ન થઈ રહી
| SR No. | 009342 |
| Book Title | Rajprashniya Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 721 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_rajprashniya |
| File Size | 55 MB |