Page Text
________________
१४०
राजप्रक्षीय देशीयः न्त्रण्डार्थः, ऋष्णाशोकः, कृष्णाऽशो कक्षः, अगोकस्य कृष्णावापादानमितरवर्णव्युदासार्थम्, अशोको हि पञ्चवर्णी भवनि, एवमग्रेऽपि. कृष्णाकरवीर:-कृष्णवर्ण कर्णिकारक्षः, कृष्णबन्धुजी:-क्षविशेषः; तात्कृष्णवर्ण:
भवेद् एतद्रूप:-जीमूनादिरूपः, मणीनां कृष्णो वर्णः स्यात् ? कदाचित ? ४नि शिष्यपश्नः तत्राचार्य उत्तर यति नो अयमर्थ समर्थः'जीमृतादिरूपः, कृष्णो वर्गो मणीनाम् अयसर्थो नो समर्थः, ययेवं तहि जीमृतादीनां दृष्टान्तत्वेनोपादाने किमर्थम् ? इत्यत आह-'औपम्यं श्रमणाऽऽयुष्मन !-हे आयुष्मन श्रमणा एनका नाम कृष्ण के मर है 'आगाम दिग्गल' य. गरकोलीन आकाश खंड का नाम है. थिग्गल शब्द देशीय है और यह · खण्ड' अर्थ में आता यहां अशोक के साथ जो कृष्ण विशेषण दिया गया है उसका कारण यह है कि अगोक पांचांवों वाला भी होता है. अतः इतर वर्गों के निषेध के लिये अशोक के साथ यह कृष्ण विशेषण दिया गया है। इसी प्रकार से कणवीरादि पदों में आगत कृष्ण विशेष की मार्थकता के विषय में भी जानना चाहिये. कृष्ण बन्धु जीव वृक्ष विशेष का नाम है। सो यहां पर शिष्यने इन समस्त उपमानों द्वारा सा पूछ। है कि जैसा इन जीमूतादिको (मेघआदि) का वर्ण ऋण होता है, उसी तरह से क्या मणियों का वर्ण कृष्ण होता है. अर्थात् जो कृणमणि होता है-वे एसे हो रूप में काले होते हैं ? इसके उत्तर में आचाय कहते है 'नो अंयम? सम?' जीमूतादिकों के जैसा कृणवर्ण मणियों का होता है यह अर्थ समर्थ नहीं है. तो फिर यहां जीभूतादिकों को दृशान्त रूप से क्यों नाम छ. 'थिग्गल , v देशीय छे. मने ते 3 'मर्थमा १५२॥य छ. डी' જે અશોકની સાથે જે કૃષ્ણ વિશેષણ આપવામાં આવ્યું છે તેનું કારણ આ પ્ર-ાણે છે કે અશોક પાંચે રંગવાળું પણ હોય છે એથી બીજા ચાર રંગોવાળા અશોકના નિદેવ માટે અશોકની સાથે કૃષ્ણ વિશેષણ લગાડવામાં આવ્યું છે. આ પ્રમાણે જ કણ કણવીર વગેરે પદોમાં વપરાયેલા કૃણ વિશેપની સાર્થકતા સમજી લેવી જોઈએ. કૃષ્ણબંધુજીવ વૃક્ષ વિશેષનું નામ છે. અહીં શિષ્ય આ બધા ઉપમાને વડે આ પ્રમાણે જે પ્રશ્ન કર્યો છે કે જેમ આ બધા મત (મઘ) વગેરેને રંગ કાળો હોય તે પ્રમાણે જ શું મણિઓને રંગ કાળે હોય છે? એટલે કે જેમ કૃષ્ણમણિઓ હોય છે એવાજ કાળાં હોય છે? એને ઉત્તરમાં मायाय ५ छ 'नो अयम? समझे। भूत वगेरेना वो आगो २ मशिન હોય છે–આ અર્થ બરાબર નથી. તે પછી જીમૂત વગેરેને દૃષ્ટાંત રૂપમાં
-
| SR No. | 009342 |
| Book Title | Rajprashniya Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 721 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_rajprashniya |
| File Size | 55 MB |