Page Text
________________
प्रशापनाम विशिष्य निश्चयाभावेन कार्मणमिश्राग्रहणात्, अपितु उत्पत्तिमाश्रित्य औदारिकस्य प्राधान्याद कादाचित्कत्वाचनिःसन्देहविवक्षितार्थप्रतिपयर्थम् औदारिकेण व्यपदेशो भवति अतः औदारिकमिश्रस्यैव ग्रहणं कृतम्, एवम्-यदा वैक्रियलब्धिसम्पन्न औदारिकशरीरी मनुष्यः पञ्चेन्द्रियतियंग्योनिको वा पर्याप्तक वादरवायुकायिको वा क्रियं करोति तदा औदारिकशरीरप्रयोगे एव वर्तमानः प्रदेशान् विक्षिप्य बैंक्रियशरीरयोग्यान् पुद्गलानादाय वैक्रियशरीर पर्याप्त्या यावत् पर्याप्तिं न प्राप्नोति तावद् यद्यपि औदारिकस्य वैक्रियेण मिश्रत्वमु भयनिष्ठमेव वर्तते तथापि औदारिकस्य प्रारम्भकतया प्राधान्यात् 'प्रधानेन व्यपदेशो भवति' इतिन्यायेन तेनैव व्यपदेश:- औदारिकमिश्री मिति, न तु वैक्रियेण, एवं यदा कश्चिदाहारकळन्धिसम्पन्नः पूर्वधरः आहारकमपि शरीरं सम्पादयति तदा यद्यपि औदारिकस्याहारकेण मिश्रत्वमुभयनिष्ठं भवति तथापि औदारिकस्यारम्भकतया प्रधानखात् तेनैव व्यपदिश्यतेऔदारिकमिश्रमिति, न तु आहारकेण व्यपदिश्यते, तथाविधौदारिकमिश्रं च तत् नारकों का वह विवक्षित है ? इस तरह कुछ निश्चय न हो पाता, इस कारण फार्मण मिश्र का ग्रहण नहीं किया गया है। उत्पत्ति की अपेक्षा से औदारिक की प्रधानता होने के कारण तथा कादाचित्क होने के कारण, सन्देहरहित अभीष्ट पदार्थ का बोध कराने के लिए औदारिकमिश्र के नाम से कथन किया गया है ।' :
औदारिक शरीरधारी मनुष्य या पंचेन्द्रिय तियेच या पर्याप्त वादर वायुकायिक जीव वैक्रियलब्धि से सम्पन्न होता है और वैक्रिय करता है, तब औदारिका शरीरप्रयोग में ही वर्तमान होकर प्रदेशों को बाहर फैलाकर वैक्रियशरीर के योग्य पुद्गलों को ग्रहण करके वैक्रियशरीर पर्याप्ति से जब तक पर्याप्त नहीं हो जाता, तब तक यद्यपि औदारिकशरीर वैक्रिय के साथ मिश्र है और मिश्रता दोनों में है, तथापि औदारिकशरीर प्रारंभक होने के कारण प्रधान है और 'प्रधान के नाम से कथन किया जाता है' इस न्याय के अनुसार 'औदारिकमिश्र' ऐसा कहा છે અથવા દેવ નારકોમાં તે વિવક્ષિત છે? આ રીતે કેઈ નિશ્ચય નથી થત, એ કારણે કમણ મિશ્રનું ગ્રહણ નથી કરેલું. ઉત્પત્તિની અપેક્ષાએ દારિકની પ્રધાનતા હોવાના કારણે તથા કદાચિત્ક હોવાને કારણે, સદેહ રહિત અભીષ્ટ પદાર્થને બંધ કરવા માટે દારિક મિશ્રનામથી કથન કરેલું છે.
ઔદારિક શરીરધારી મનુષ્ય અગર પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ અગર પર્યાપ્ત બાદર વાયુકાયિક જીવ વૈક્રિય લબ્ધિથી સંપન્ન હોય છે અને ક્રિય કરે છે, ત્યારે હારિક શરીર પ્રયોગમાં જ વર્તમાન રહીને પ્રદેશને બહાર ફેલાવીને વૈક્રિય શરીરને ગ્ય પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરીને ક્રિય શરીર પર્યાપ્તિથી જ્યાં સુધી પર્યાપ્ત નથી થઈ જતા, ત્યાં સુધી જે કે ઓદા* શરીર વૈક્રિયની સાથે મિશ્ર છે અને મિત્રતા બન્નેમાં છે, તથાપિ ઔદારિક શરીર પ્રારભઠ હોવાને કારણે પ્રધાન છે, અને પ્રધાનના નામથી કથન કરાય છે, આ ન્યાયના અનુસાર
| SR No. | 009340 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 881 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 64 MB |