________________
७८४
जीवामिगमय
'काळेय महाकाले, सुख्ख पडिरूप पुण्णय य । अमरबइ माणिभद्दे, भीमे य तहा महाभीमे ॥१॥ किन्नर किंपुरिसे खल, सप्पुरिसे खलु उहा महापुरिसे ।
अइकाय महाकाए, गीयरई चेत्र गीययससे ॥२॥ छाया-कालश्च महाकालः सुरूपः मतिरूप: पूर्णभद्रश्च ।
अमरपति पणिभद्रः, भीमश्च तथा महामीमः ॥१॥ किन्नरकिंपुरुषो खलु, सत्पुरुषः खल्लु तथा महापुरुषः।
अतिकाय महाकायौं, गीतरतिश्चैर गीतयशाः ॥२॥ अयं भावः-पिशाचानां दाक्षिणात्यौचराणामिन्द्रो कालमहाकको स्त इति सत्रे प्रतिपादितमेव । एवमेव क्रमेण दक्षिणोत्तरदिग्वतिनां भूतादीनाम् इन्द्रयुगमनामानि यथा-भूतानां सुरूप-पतिरूपी द्वाविन्द्रौ स्तः । एवं यक्षाणां पूर्णभद्र-माणिमाद्रो३, राक्षसानां भीममहाभीमौ४, किन्नराणां किन्नरकिंपुरुषा५, किंपुरुषाणां सत्पुरुषः
महापुरुषों६, महोरगाणाम् अतिकायमहानायौ७, गन्धर्वाणां गीतरति-गीत. यशसौ८ । एते वानव्यन्तराणामष्टौ मुख्यभेदा भवन्ति इति ॥० ४९।। दक्षिण के भूतों के सुरूप और उत्तर के भूतों के प्रतिरूप ये दो इन्द्र है यक्षों के पूर्णभद्र और मणिभद्र ये दो इन्द्र है, राक्षसों के भीम.
और महाभीम ये दो इन्द्र है, किन्नरों के शिनर और किंपुरुष ये दो इन्द्र है कि पुरुषों के सत्पुरुष और महापुरुष ये दो इन्द्र है महोरगों के अतिकाय और महाकाय में दो इ-द्र है गंधवों के गीतरति और गीत. यश ये वो इन्द्र है। ये वानव्यन्तरों के मुख्य आठ भेद हे गये है। काल की व्यक्तव्यता के जैसी ही वक्तव्यता गीतपशनाम के इन्द्र तक के समस्त इन्द्रों की है ॥सू० ४९।। બાબતમાંજ જુદાપણું છે. ઈદ્રોનું જુદા પણું બે ગાથાઓ દ્વારા આ રીતે બતાવેલ છે. પિશાચના ઈન્દ્ર કોલ અને મહાકાળ છે. અને ભૂતના ઈન્દ્ર સુરૂપ અને પ્રતિરૂપ છે. અર્થાત્ દક્ષિણ દિશાના ભૂતને ઈદ્ર સુરૂપ અને ઉત્તર દિશાના ભતેને ઈદ્ર પ્રતિરૂપ એ બે ઈન્દ્ર છે. યક્ષના પૂર્ણભદ્ર અને મણિભદ્ર એ બે ઈંદ્રો છે. રાક્ષસેના ભીમ અને મહાભીમ એ બે ઈદ્રો છે. કિન્નરોના કિંમર અને કિપરૂષ એ બે ઈન્દ્રો છે. પિંપુરૂષના સપુરૂષ અને . મહાપુરૂષ એ બે ઈદ્રો છે. મહારગોના અતિકાય અને મહાકાય એ બે ઈદ્રો છે. ગંધર્વોના ગીતરતિ અને ગીતયશ એ બે ઇદ્રો છે. આ પ્રમાણેના આ વાનચંતના મુખ્ય આઠ ભેદ કહેવામાં આવેલ છે. કાલના કથન પ્રમાણેનું કથન ગીતયશ નામના ઈન્દ્ર સુધી સઘળા ઈદ્રોનું સમજવું. સૂ ૪૯ ૫
