________________
wuwuwuuuu
प्रमेयद्योतिका टीका प्र० २
नपुंसकानां स्थितिनिरूपणम् ५६९ यावन्तो नभःप्रदेशास्तावत्प्रमाणकत्वात् , नारकनपुंसकानामिति । 'तिरिक्खजोणियणपुंसगा अणंतगुणा' तिर्यग्योनिकनपुंसकाः मनुष्यनपुंसकापेक्षया अनन्तगुणा अधिका भवन्ति निगोदजीवानामनन्तानन्तत्वादिति ॥ सामान्यतो नपुंसकाल्पबहुत्वं प्रदर्य सम्प्रति-केवलनैरयिकनपुंसकविषयक द्वितीयमल्पबहुत्वं प्रदर्शयितुमाह-'एएसिणं' इत्यादि, 'एएसिणं भंते' एतेषां खलु भदन्त । रयणप्पभापुढवी जेरइय णपुंसगाणं' रत्नप्रभापृथिवीनैरयिकनपुंसकानाम्, 'जाव अहे सत्तमपुढवीणेरइय णपुंसगाणय' यावदधः सप्तमतमतमापृथिवी नैरयिकनपुंसकानां च अत्र यावत्प
नपुंसक है । "तिरिक्ख जोणियणपुंसगा अणंत गुणा" नैरयिक नपुसको की अपेक्षा तिर्यग्यो निक नपुंसक अनन्त गुनाअधिक है। क्योकि तिर्यग्योगिकनपुंसको में निगोदजीव भी आजाते है
और निगोद जीव अनन्त होते है । इस तरह सामान्यरूप से नपुंसको का अल्प बहुत्व प्रकट करके अब सूत्रकार केवल नैरयिक नपुंसको का द्वितीय अल्प बहुत्व प्रकट करते है-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-"एएसिणं भंते। रयणप्पभा पुढवी णेरड्या णपुंसगाणं जाव अहे सत्तमपुढची नेरइय णपुंसगा ण य” हे भदन्त । इन रत्न प्रभा पृथिवीके नैरयिक
की प्रदेशशि छे, "णेरहयणपुंसगा असखेज गुणा" मनुष्य नघुस। ४२ता नै२५४ નપુસકેનું પ્રમાણ અસંખ્યાત પણ વધારે છે. કેમકે--આગળ માત્ર ક્ષેત્ર પ્રદેશ રાશિ કે જે પહેલું વર્ગ ભૂલ થાય છે એ પહેલા વર્ગ મૂળને બીજા વર્ગ મૂળથી ગુણવાથી આંગળ માત્ર ક્ષેત્ર પ્રદેશ રાશિમાં જેટલી પ્રદેશ રાશિ થાય છે, એટલા પ્રમાણ વાળી ઘની કૃતકની એક પ્રદેશ વાળી શ્રેણીમાં જેટલા આકાશ પ્રદેશોની સંખ્યા હોય એટલા નૈરયિક નપુંસકે છે. "तिरिक्ख जोणिय पु सगा अणंतगुणा" नै२यि नधुस। ४२ai (नययानि न सके। मनत ગણું છે. કેમકે—
તિનિક નપુંસકોમાં નિગોદ જી પણ આવી જાય છે અને નિગોદ અનંત હોય છે. આ પ્રમાણે સામાન્યપણાથી નપુંસકનું અલપ બહુ પણુપ્રગટ કરીને હવે સૂત્રકાર કેવળ નૈરયિક નપુંસકોનું બીજું અલ્પ બહુ પણ પ્રગટ કરે છે આમાં ગૌતમस्वामी को प्रभुने मे पूछ्यु छ -“एएसि णं भंते ! रयण-पभापुढवी गेरनया णपुस
