Jivajivabhigamsutra Part 01

SR No.: 009335
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1971
Total Pages: 690
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_jivajivabhigam
File Size: 45 MB

Page 332

जीयाभिगमसूत्रे ३१४ तिका द्विगतिकास्तियट्मनुष्यगत्यपेक्षया । प्रत्येकशरीरिणोऽसंख्येयाः प्रज्ञप्ता इति ! उपसंहरनाह-‘से तं समुच्छिममणुस्सा' ते एते संमूछिममनुष्याः मेरिश्च प्ररूपिता इति समष्टिम मनुष्यप्रकरणम् ।
संमूच्छिममनुष्यान् निरूप्य गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्यान् निरूपयितुं प्रश्नयन्नाह-'से कि तं गम्भवक्कंतियमणुस्सा' अथ के ते गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याः गर्भजमनुष्याः कीदृशाः कियन्तश्च भवन्तीति प्रश्नः, उत्तरयति-'गन्भवतियमणुस्सा तिविहा पन्नत्ता' गर्भव्यु(क्रान्तिकमनुष्या त्रिविधाः-त्रिप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः- कथिता इति । त्रैविध्यं दर्शयति-तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा-'कम्मभूमया' कर्मभूमकाः-कर्म भूमी समुत्पद्यमानाः कर्मभूमका इति तत्र कर्म-कृषि वाणिज्यादि, यद्वा कर्म मोक्षानुष्ठानम् । कर्म प्रधाना भूमिर्येषां ते कर्मभूमाः एवं मनुष्य इन दो गति और दो ही आगति की अपेक्षा से द्विगतिक और दो आगतिक होते हैं। यहां प्रत्येक शरीरी असख्यात कहे गये हैं । "सेत्तं समुच्छिममणुस्सा" इस प्रकार से संमूछिम मनुष्यो का द्वारों को लेकर निरूपण किया है। समूछिम मनुष्य प्रकरण समाप्त
अब सूत्रकार गर्भज मनुष्यों का निरूपण करते हैं-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पछा है"से कि तं गम्भवक्कंतियमणुस्सा" हे भदन्त ! गर्भज मनुष्य कैसे और कितने होते हैं ! उत्तर में प्रभु कहते हैं--"गभवतियमणुस्सा तिविहा पन्नत्ता" हे गौतम! गर्भज मनुष्य तीन प्रकार के होते हैं-"तं जहा" जैसे---'कम्मभूमया अकम्मभूमया, अंतरदीवजा" कर्म मूमिक, अकर्मभूमिक, और अन्तर द्वीपज जो मनुष्य कर्मभूमि में उत्पन्न हुए हैं वे कर्मभूमिक मनुष्य है । कृषि वाणिज्यादि का नाम कर्म है । अथवा मोक्ष की प्राप्ति का जो अनुष्ठान है वह ગતિદ્વારમાં–તેઓ તિર્યંચ અને મનુષ્ય આ બે ગતિ અને બેજ આગતિની અપેક્ષાથી બે ગતિક એટલે કે બે ગતિમાં જવાવાળા અને કથાગતિક એટલે બે ગતિથી આવવાવાળા डाय छे मा प्रत्ये४ असभ्यात शरीरी ४९॥ छ, “से तं संमुच्छिममणुस्सा" मा शते સમૂચિઈમ મનુષ્ય સબંધી કથન કાર સહિત કહ્યું છે.
સંમૂર્ણિમ પ્રકરણ સમાપ્ત હવે સૂત્રકાર ગર્ભજ મનુબેનું નિરૂપણ કરે છે, આમાં ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવું पूछे छे ४-“से किं तं गम्भवतियमणुस्सा” 8 सावन् म मनुष्ये। ४८ता मने 34 31य छ ? मा प्रश्नना उत्तरमा प्रभु गौतमस्वाभान छ है-गम्भवक्कंतिय मणुस्मा तिविहा पण्णत्ता” 8 गौतम ! म भनुध्या त्रए प्रारना ४डया छ. "तं जहा" aa प्रामा प्रमाणे छे. “कम्मभूमया, अकम्मभूमया, अंतरदीवजा" भ. ભૂમિક, અકર્મભૂમિક, અને અંતરદ્વીપજ જે મનુષ્ય કર્મભૂમિમાં ઉત્પન્ન થયા છે, તે કર્મ ભૂમિ જ મનુષ્ય કહેવાય છે કૃષિ–ખેતિ, વાણિજ્ય વ્યાપાર વિગેરેનુ નામ કર્મ છે. અથવા