Page Text
________________
अर्थबोधिनी टीका वर्ग ३ धन्यनामा अगगार गरीर वर्णनम्
__ तथा उद्बुडितनयनकोगः अन्तर्निमग्ननेत्रकोशः, गम्भीरकूपिकावत्तस्य नेत्रद्वयं संजातमित्यर्थः ।।
स धन्यनामानगारः शरीरदौर्बल्याद् जीवजीवेन आत्मगदैव गच्छति गमनक्रियां करोति नतु शरीरवलेन, जीवजीवेन आत्मशक्त्यैव तिष्ठति नतु शरीरवलेन । भाषां भापित्वा ग्लायति-मापणानन्तरं ग्लानिमाप्नोति । भाषां भापमाणः सन् ग्लायति-भापणसमये क्लान्तो भवति । तथा 'भापां भाषिष्ये' इति ग्लायति='मया भापितव्यम्' इति कृत्वा कष्टमनुभवति, असौ सर्वामपि क्रियामात्मवलेनैव करोति नतु शरीरवले नेति भावः एवंरूपोऽसौ धन्यमुनिम्तीव्रतरतपश्चरणेन, शरीरे मांसशोणितयोः परिशुष्कतया, कृगतया, दुर्बलतया, शारीरिक-वाचिफ-कार्यकरणालमनया च विहरण-गोचराग्रपर्यटन - प्रतिलेखन -प्रतिक्रमण-वन्दन--स्वाध्याय-ध्यान-कायोत्सर्गादिकं सर्व कार्य केवलमात्मनो वीर्यगुणसाहाय्येन सम्पादयति नतु गरीरवले नेति भावः
___इस प्रकार की शारीरिक अवस्थावाले धन्यकुमार अनगार जीवमात्र-आत्मबल-सेही चलते, फिरते और खडे रहेते थे; परन्तु शरीर वल से नही वे बोलने के परिश्रम से थक जाते थे, बोलते हुए खेद पाते थे इतना ही नहीं; परन्तु बोलने के विचार मात्रसे कष्ट का अनुभव करते थे अर्थात् उनकी सब क्रियाएं शारीरिक बल के अभाव में आत्मवलपर ही निर्भर थीं। इस पकार उग्र तपसे धन्यकुमार अनगार का शरीर रक्त एवं मांस के अभाव में सर्वथा सूख गया था. उनमें शारीरिक शक्ति सर्वथा नष्ट होगई थी। गोचरी के लिए जाना, वस्त्रों की प्रतिलेखना करना, प्रतिक्रमण, स्वाध्याय, एवं ध्यान, कायोत्सर्ग आदि समस्त कार्य वे केवल आत्मा के वीर्यगुणकी सहायता से ही करते थे।
આ પ્રકારની શારીરિક અવસ્થાવાળા ધન્યકુમાર અણગાર જીવ માત્રઆત્મબલથી જ ચાલતા, ફના અને ઉભા રડતા હતા પણું શરીર બલથી નહીં તેઓ બોલવાના પરીશ્રમથી થાકી જતા હતા, બેલતાથકા ખેદ પામતા હતા એટલુજ નહીં પરંતુ બોલવાના વિચાર માત્રથી કષ્ટનો અનુભવ કરતા હતા અર્થાત તેમની સર્વે ક્રિયાઓ શારીષ્કિ બેલના અભાવે આત્મબલ ઉપજ નિર્ભર હતી. આ પ્રકારે ઉગ્ર તપથી ધન્યકુમાર અણગારનું શરીર ઋત, માસના અભાવે સર્વથા સુકાઈ ગયું હતું, તેમનામાં શારીગ્લિ શકિત જરાય નડતી ગોચરી માટે જવું, વસ્ત્રોની પડિલેહણા કરવી પ્રતિક્રમણ, અને સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, કાયેત્સર્ગ આદિ સર્વે કર્યું તે કેવળ આત્માના વીર્ય ગુણની સહાયતાથીજ કરતા હતા.
| SR No. | 009333 |
| Book Title | Anuttaropapatik Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 228 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuttaropapatikdasha |
| File Size | 13 MB |