Page Text
________________
अर्थवोधिनी टीका वर्ग ३ पुद्गलपरावर्तवर्णनम्
७१
मरणेन स्पर्शो भवति तदा वादरक्षेत्र पुद्गलपरावर्त्तो जायते । सवान्तरं भ्रमन् जीवः कालान्तरेण पुनरपि तत्रागत्य तस्मिन्नेव पूर्वावगाढे मदेशे यदि त्रियते तदा स प्रदेशो न गण्यते, किन्तु यस्मिन प्रदेशे पूर्व न मृतः स क्रमेणोत्क्रमेण वा मरणेन स्पृष्टो भवति तदा गण्यते ।
यदा तु पूर्वस्पृलोकाकाशप्रदेशादव्यवधानेन क्रमशो लोकाकाशप्रदेशा मरणेन स्पृष्टा भवन्ति चेत्तदा सूक्ष्मक्षेत्र पुद्गलपरावर्त्ती भवति ।
अत्रायं भावः
यदा यस्मिनाकाशमदेशे पूर्वावगाढे मृतस्तस्मादव्यवधानेन वर्त्तमाने द्वितीये गगनप्रदेशेऽन्यदापि म्रियते, एवमव्यहिततृतीयचतुर्थमञ्चमादिष्वाकाशमदेशेषु म्रियते, एवं क्रमेण सर्वान् लोकाकागमदेशान् मरणेन स्पृशति तदा क्रम-उत्क्रम पूर्वक मरणसे स्पर्श होना ही बादर क्षेत्र पुद्गलपरावर्त है । भव भ्रमण करता हुआ यदि जीव कालान्तर में पुनः वहां आकर उसी पूर्वावगाढ ( पहले अवगाहे हुए) प्रदेश में मरता है तो वह प्रदेश नहीं गिना जाता है, किन्तु जिस प्रदेश में जीव पूर्व में मृत्यु को प्राप्त नहीं हुआ वह प्रदेश यदि क्रम या उत्क्रम से मृत्यु के द्वारा स्पृष्ट होता हो तो गिना जाता है । यदि पूर्व स्पृष्ट लोकाकाश प्रदेश से विना किंसी व्यवधान ( अन्तर ) के क्रमशः लोकाकाश प्रदेश, मृत्यु से स्पृष्ट होते हों तो सूक्ष्म क्षेत्र पुद्गलपरावर्त होता है ।
सारांश - जिस पूर्वावगाढ आकाश प्रदेशमें जीव मरा है, उस आकाश प्रदेशसे विना किसी व्यवधान के रहे हुए द्वितीय, तृतीय, चतुर्थ पञ्चम आदि आकाश प्रदेशों में किसी भी समय मरता है और इसी
મરણથી સ્પ થવો તેજ ખાદક્ષેત્રપુદ્ગલપરાવર્તી છે ભવ-ભ્રમણ કરતા કરતાં ત્યારે જીવ કાલાન્તરમા ફરીથી ત્યા આવી તેજ પૂર્વાવગાઢ ( પૂર્વ અવગાહેલા ) પ્રદેશમાં મ તા તે પ્રદેશ ગણી શકાતા નથી પરતુ જે પ્રદેશમા જીવ પૂર્વે મૃત્યુને પ્રાપ્ત નથી થયા તે પ્રદેશ જો ક્રમ યા. ઉત્ક્રમથી મૃત્યુ- દ્વારા પૃષ્ટ થાય તે ગણી શકાય છે
જે પૃથ્વ–પૃષ્ટ લેાકાકાશ – પ્રદેશથી કોઈ વ્યવધાન ( અન્તર ) વિના કમા લેાકાકાશ-પ્રદેશ મૃત્યુથી સ્પર્શાય તે સૂક્ષ્મક્ષેત્ર-પુદ્ગલ-પરાવત થય છે
સારાંશ- જે પૂર્વાવગાઢ આકાશ-પ્રદેશમા જીવ માં છે તે આકાશ-પ્રદેશથી કેઇ વ્યવધાન વિના વ્હેલા ખીજા, ત્રીજા, ચેાથા, પાંચમાં આદિ આકાશ-પ્રદેશોમા કાઇપણ સમયે સરે અને એજ કમથી તે સમસ્ત લેાકાકાશ–પ્રદેશને મૃત્યુથી સ્પર્શે તે તે
| SR No. | 009333 |
| Book Title | Anuttaropapatik Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 228 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuttaropapatikdasha |
| File Size | 13 MB |