________________
अर्थबोधिनी टीका वर्ग ३ पुद्गलपरावर्तवर्णनम्
६७
( औदारिकादिपुद्गलपरावर्ता: )
तत्र - औदारिकशरीरे वर्त्तमानो जीवो यदा सकललोकवर्तिनः सर्वानीदारिकशरीरयेोग्यपरमाणुत् औदारिकारीरतया सामस्त्येन स्पृशति परिणमयति, परिभुज्य मुञ्चति तदा स स्पर्ग औदारिकपुद्गलपरावर्त्तः कथ्यते । एवं वैक्रियपरमाणून वैक्रियशरीरतया सामस्त्येन एक एव जीवो यदा स्पृशति परिणमयति परिभुज्य मुञ्चति तदा स वैक्रियपुद्गलपरावर्त्तः । एवं शेषा अपि तैजसादिपुद्गलपरावर्त्ता विज्ञेयाः ।
| द्रव्यपुद्गलपरावर्त्तः ।
इह किलानादिसंसारे परिभ्रमन् कश्चिदेको जीवो यदाऽनन्तानन्तभवग्रहणैः औदारिकादि - पुद्गलापरावर्त ।
औदारिक शरीर में स्थित जीवात्मा जब समस्त लोकवर्ती औदारिक शरीर योग्य सव परमाणुओंको सामस्त्यरूप से औदारिक शरीरपने स्पर्श करता है, परिणमन करता है और उपभोगकर छोड देता है तब वह स्पर्श औदारिक पुद्गल परावर्त कहलाता है । एवं वैक्रिय शरीर स्थित जीव जब समस्त लोकवर्ती वैक्रिय शरीर के योग्य परमाणुओको समस्त रूपसे स्पर्श करता है, परिणमन करता है और उपभोग कर-कर छोड़ देता है तब वह वैक्रिय पुद्गल परावर्त होता है । इसी प्रकार तैजस आदि समस्त पुद्गल परावर्त्त जान लेना चाहिये । द्रव्य-पुद्गलपरावर्त ।
इस अनादि संसारमें भ्रमण करताहुआ कोइ एक जीव जब ઔદારિકાદિ–પુદ્દગલ-પરાવર્ત
ઔદારિક શરીરમાં સ્થિત જીવાત્મા જ્યારે સમસ્ત લેાકવતી ઔદારિક શીર ચેગ્ય સવે પરમાણુઓને સમસ્ત રૂપથી ઔદારિકશરીરપણે સ્પર્શ કરે છે, પરિણમન કરે છે, અને ઉપભોગ કરીને ઈંડે છે ત્યારે તે સ્પર્શ ઔદારિક—–પુદ્ગલ-પરાવતા કહેવાય છે. એમજ વૈકિય-શરીરસ્થિત જીવ જ્યારે સમસ્તલેાકવી વેકિય-શરીર-ચેગ્ય પરમાણુઓને સમસ્ત-રૂપથી સ્પ, પરિણમન અને ઉપલેગ કરીને છેડે છે, ત્યારે તે વૈકિય-પુદ્ગલ-પરાવર્ત થાય છે એવી રીતે તૈજસ આદિ સમસ્ત પુદ્ગલપરાવત જાણી લેવા
द्रव्य- युद्दशा परावर्त,
આ અનાદિ સંસારમાં ભવભ્રમણ કરતાં કરતા કૈક જીવ જ્યારે અનન્ત અનન્ત
