________________
२९०
उपासकदशास्त्र रतो जीविका निर्वहण शाकाटिस्कर्म (३)। भाटकाऽऽदानेन पवादिद्वारा जीवि कानिर्वहण भाटीकर्म (४) भूग्वनन मस्तरादिविदारणब्यापारेण जीविकानिर्वहणं स्फोटीफर्म (५) । दन्तक्रयविक्रयव्यापारेण जीविका निर्वहण दन्तवाणिज्यम्, एव सतिलोभाकुलाःकिराता हस्त्यादिजीवधमाचरितमुत्सहन्ते इत्यस्यातीचारत्वम् (६) जतुक्रयविक्रयव्यापारेण जीविका निम्हण लाक्षावाणिज्यम्, लाक्षापदेनोपलक्षणवामन शिला साबू-क्षार टकणादयोऽपि ग्राह्याः, एतेन हिलाक्षादिसदृशवर्णादिमता कुन्थुमभृतीना जीवानामुपमर्दनसम्भवादतीचारत्वमस्य (७) रसाना-मद्यादीनां
(३) शाफटिक कर्म-शकट (गड़ी) पना यनाकर जीविका चलाना ।
(४) भाटीकर्म-भाडा लेकर पशुओं आदिके द्वारा जीविका निर्वाह करना।
(५) स्फोटीकर्म-जमीन खोदकर और पत्थर आदि फोडकर जीविका चलाना।
(६) दन्तवाणिज्य-दातों का लेन-देन (व्यापार) करके जीविका करना। ऐसा करनेसे लोभी किरात आदि हाथी आदिको मारने क लिए उत्साहित होते है, इसलिए इसे अतिचार कहा है।
(७) लाक्षावाणिज्य-लाखका व्यापार करके जीविकानिर्वाह करना। लाख उपलक्षण है, इसलिए मेनसिल, साबू, क्षार (सजीआदि),टकण खार आदिका भी ग्रहण करना चाहिए। इसमें लाख आदिके वर्णवाले कुथुवा आदि जीवोंकी हिसा होती है इस कारण इसे अतिचार कहा है।
(૩) શાકટિકકર્મ–ગાડીઓ બનાવી–બનાવીને તે પર આજીવિકા ચલાવવી (૪) ભાગકર્મ–ભાડુ લઈને પશુઓ આદિ દ્વારા આજીવિકાને નિર્વાહ કરવા
(૫) સ્કેટીકર્મ–જમીન ખેદીને અને પત્થર આદિ ફે ડીને આજીવિકા ચલાવવી
(૬) દતવાણિજ્ય–ાતને વેપાર કરીને આજીવિકા ચલાવવી એમ કરવાથી લેભી ભીવિગેરે હાથી આદિને મારવામાં ઉત્સાહિત થાય છે, તેથી તેને અતિચાર ४ो छ
(૭) લાક્ષાવાણિજ્ય-લાખનો વેપાર કરીને આજીવિકા ચલાવવી લાખ ઉપલક્ષણ છે, તેથી મનસીલ, સાબુ સાજીખાર, ટકખાર, વગેરે પણ તેમજ ગણવા લાખ વગેરેના વર્ણવાળા કથવા આદિ જીવેની હિંસા થાય છે, તેથી તેને અતિચાર કહ્યો છે
