Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ. ६ ०५ द्वादशं कालद्वारनिरूपणम्
१०७
होज्जा - दुस्समाकाले वा होज्जा' सुषमदुःषमाकाले भवेत् दुःषमसुपपाकाले वा भवेत् दुःषमाकाले वा भवेत् एतस्मिन् कालत्रये सद्भावापेक्षया भवतीत्यर्थः, 'नो दुस्समदुखपाकाले होज्जा' दुःषमदुःपमाकाले-पप्ठारके नो भवेत् पुलाको जन्मापेक्षा तृतीयारस्याऽन्तिमभागे तथा चतुर्थे आरके भवति, तथा सद्भा वापेक्षया तृतीयचतुर्थपञ्चमारकेऽपि भवेत् तत्र यदि यः चतुर्थार के समुत्पन्नो भवेत् तस्य पञ्चमारके सद्भावो भवति तृतीयचतुर्थारकयो र्जन्मसद्भावो उभावपि भवतः । उत्सर्पिणीकाले तु द्वितीयचतुरकेषु पुलाको जन्मापेक्षया भवति, तत्र हि द्वितीयारकस्यावसाने समुत्पद्यते तथा तृतीयारकस्य प्रारम्भभागे चारित्रं स्वीकुर्यात् वृत्तीयचतुर्थारकयोस्तु जन्मचारित्रमेतदुभयमपि भवति दुम्मा काल में होता है, दुःषमसुषमाकाल में होता है और दुःषमा जो पंचम काल है उसमें होता है । 'नो दुस्समदुस्समाकाले होज्जा' छठा आरक जो दुःषम दुःषमा है उसमें नहीं होता है । तात्पर्य इस समस्त कथन का ऐसा है कि पुलाक, जन्म की अपेक्षा तृतीय आरक के अन्तिम भाग में और चतुर्थ आरकमें होता है तथा सद्भाव की अपेक्षा तृतीय चतुर्थ और पंचम आरकों में भी होता है। इन आरको में से यदि वह चतुर्थ आरक में उत्पन्न होता है तो उसका सद्भाव पंचम आरक में होता है । इस प्रकार तृतीय चतुर्थ आरकों में जन्म और सद्भाव ये दोनों भी होते हैं उत्सर्पिणी काल में तो द्वितीय तृतीय और चतुर्थ इन आरकों में पुलाक जन्म की अपेक्षा से होता है । यहां इनमें यह द्वितीय आरक के अन्त में उत्पन्न यदि होता है तो तृतीय आरक के प्रारम्भ भाग में चारित्र को अङ्गीकार कर लेता है । इस
मने दुःषभा ने पांयम आहे तेमां होय छे. 'नो दुस्समदुस्समाकाले होज्जा' છઠ્ઠો આરા જે દુઃષમ દુઃખમા છે, તેમાં હાતા નથી. આ સઘળા કથનનુ તાપ એ છે કે—પુલાક જન્મની અપેક્ષાથી ત્રીજા, અને ચાથા મારાએના પહેલા ભાગમાં હાય છે. તથા સદ્ભાવની અપેક્ષાથી ત્રીજા, ચેાથા અને પાંચમા આરામાં પણ હાય છે, આ આરાઓમાંથી જે તે ચેાથા આરામાં ઉત્પન્ન થાય છે, તે તેના સદ્ભાવ પાંચમા આરામાં હાય છે આ રીતે ત્રીજા અને ચેથા આ આરાઓમાં જન્મ અને સદ્ભાવ આ બન્ને હાય છે. ઉત્સપિ શી કાળમાં તે ખીજા ત્રીજા અને ચાથા આ આરાઓમાં જન્મની અપેક્ષાથી પુલાક હાય છે. અહીંયાં તે ખીજા ારાના અંતમાં જે ઉત્પન્ન થાય છે, તે ત્રીજા આરાના પ્રાર'ભ કાળમાં ચારિત્ર સ્વીકારી લે છે. આ રીતે ત્રીજા અને
| SR No. | 009326 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 708 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |