Page Text
________________
प्रमैचन्द्रिका टीका श०२४ उ.२०सू०१ पञ्चेन्द्रियति०जीवानामुत्पत्यादिकम् २१६
हे गौतम! जघन्येन एको वा द्वौ वा त्रयो वा उत्कर्षेण संख्येया वा असंख्येया वा समुत्पद्यन्ते । असुरकुमारापेक्षया यद्वैलक्षण्यं तद्दर्शयति- 'णवरं ' इत्यादि । 'णवर संघयणे पोग्गला अणिट्ठा अकंता जाव परिणमंति' नववम् - केवलं संहनने पुद्गला अनिष्टा अकान्ता यावत् परिणमन्ति पृथिव्यामुत्पित्मनाम् असुरकुमारजीवानां शरीरं - संहननरहितं भवति यत स्तत्र अस्थिस्नायुधिरादिकं न भवति तथापि ये पुद्गला इष्टाः कान्ता मनोज्ञा स्ते एव पुद्गलाः शरीरसंघातरूपेण परिणमन्ति, अश्रं रत्नमभानारकाणां पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु समुत्पद्यमानानां शरीरसंहनने ये प्रकरण (उद्देशक) में कहीं जा चुकी है । उसी प्रकार से पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिको में उत्पद्यमान नारको की वह परिमाण उत्पाद आदि रूप वक्तव्यता भी यहां वक्तव्य है । तथा च- एक समय में वे कितने उत्पन्न होते हैं ? तो इस प्रश्न के समाधान निमित्त प्रभुने गौतम से ऐसा कहा है कि हे गौतम! एक समय में वे जघन्य से एक अथवा दो अथवा तीन उत्पन्न होते हैं और उत्कृष्ट से संख्यात अथवा असंख्यात उत्पन्न होते हैं । परन्तु उस वक्तव्यता से इस वक्तव्यता में जो अन्तर है वही 'नंबरं संघपणे पोग्गला, आणिट्ठा, अकंता, जाव परिणमंनि' इस सूत्रपाठ द्वारा प्रदर्शित किया गया है--इसमें यह बतलाया गया है कि रत्नप्रभा के नैरयिकों के संहनन में अनिष्ट और अकान्त पुद्गल यावत् परिणमते हैं । यद्यपि पृथिवीकायिक में उत्पन्न होने योग्य असुरकुमार जीवों का शरीर संहनन रहित होता है, तब भी जो पुद्गल इष्ट, कान्त, मनोज्ञ है वे ही यहां शरीरसंघातरूप से વામાં આવ્યુ છે. એજ રીતે પંચેન્દ્રિય તિય ચ ચેાનિવાળાઓમાં ઉત્પન્ન થવાવાળા નારકેાના પિરમાણુ, ઉત્પાદ વિગેરે પ્રમાણેનું કથન અહિયાં કહેવાનું છે. તથા એક સમયમાં ત્યાં કેટલા ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુએ કહ્યુ કે હે ગૌતમ ! એક સમયમાં તેએ જઘન્યથી એક અથવા ખે અથવા ત્રણ ઉત્પન્ન થાય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી સખ્યાત અથવા અસખ્યાત ઉત્પન્ન થાય છે, પરંતુ તે કથન કરતાં આ કથનમાં જે જુદાપણુ, ते 'णवर संत्रयणे पोग्गला अणिट्ठा अकंता, जाव परिणमंति' या सूत्रपाहथी,
"
પ્રગટ કરેલ છે. આ સૂત્રપાઠથી એ અતાવ્યુ` છે કે-રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નૈયિકાના સહુનનમાં અનિષ્ટ અને અકાંત પુત્લા ચાવતા પરિણમે છે, જે કે પૃથ્વીકાયકામાં ઉત્પન્ન થવાને ચેાગ્ય અસુરકુમારેશના શરીરે સહનન વગરના होय छे. तो पशु ? युद्धोष्ट, अंत ने मनोज्ञ हे, तेन युद्धसो शरीરના સઘાત રૂપથી ત્યાં પરિણમે છે. પરંતુ અહિયાં રત્નપ્રભા પૃથ્વીના તેર
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |