Page Text
________________
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२३ व.३ अवकादिवनस्पतिकायजीवोत्पत्त्यादिनि० ३२७ फन्दादिका बीजान्ताः आलुकवर्गवदेव पठनीया स्तत्रतत्र च जीवानामुत्पादस्थित्यादिका अपि चिन्तनीयाः। यदिह आलुकवर्गाद् वैलक्ष्यं तत् सूत्रकारः स्वयमेव दर्शयति, ‘णवरे' इत्यादि । 'नवरं ओग हणा तालबग्गसरिसा' नवरम्केवलम् अवगाहना तालवर्गसदृशी वक्तव्या, अवगाहना यया जीवानां तालचर्गे कथिता तथैव इहापि ज्ञातव्या, तथाहि-अवगाहना मूले कन्दे च धनुःपृथक्त्वं द्विधनुरारभ्य नवधनुःपर्यन्ता स्कन्धे स्वचि शाखायां च गव्युत (क्रोश) पृथक्त्वम्, द्विक्रोशादारभ्य नवक्रोशपर्यन्ता । मवाले पत्रे च धनुःपृथक्त्वम् द्विधनुरारभ्य नवधनुः पर्यनाऽवगाहना । पुष्पे चावगाहना हस्तपृथक्त्वम् द्विहस्तादारभ्य नवहस्तपर्यन्ता । फले वीजे अङ्गुलपृथक्न्यम् द्वयालादारभ्य नवाझुलपर्यन्ता, सर्वपामियम् उपरि दर्शिताऽवगाहना उत्कृष्टतो ज्ञेया, जघन्येन तु सर्वेषां मूलकादि कन्द आदि पीज तक के दश उद्देशक कहना चाहिये और वहां २ जीवों के उत्पाद स्थिति आदि का विचार भी करना चाहिये आलुकवर्ग की अपेक्षा जो इसवर्ग में विलक्षणता है वह सूत्रकार स्वयं 'णवरं' आदि पद से प्रकट करते हैं और कहते हैं कि 'ओगाहणा तालवग्गसरिसा' यहां पर अवगाहना का विचार तालवर्ग के जैसा है अर्थात् अवगाहना मूल एवं कन्दवार में धनुः पृथक्त्व है स्कन्ध और स्वचा में तथा शाखा में गव्युनगृथक्त्य है-दो कोश से. लेकर ९ कोशतक की है, प्रवाल और पत्र में धनुः पृथक्त्व है-दो धनुप से लेकर ९ धनुषतक की है पुष्प में अवगाहना हस्तपृथक्त्व है २ हाथ से लेकर ९ हाथतक की है फल और बीज में अंगुलपृथक्त्व है-२ अंगुल से लेकर ९ अंगुलतक-की-है यह प्रदर्शित-अवगाहना-उत्कृष्ट खे कही गई जाननी चाहिये સુધીના દશ ઉદેશાઓ કહી લેવા. અને ત્યાં ત્યાં જીવના ઉત્પાદ–ઉત્પત્તિ સ્થિતિ વગેરેનો વિચાર પણ કરવો જોઈએ આલુક વર્ગની અપેક્ષાએ આ पामा २ ३२१२ छ, सूत्रसर स्वय' 'णवरं विगैरे ५४थी प्रगट ४२ थे, भने । -ओगाहणा तालवग्गसरिसा' मालियां अवगाहनानी विचार તાલ વર્ગ પ્રમાણે કહ્યો છે. અર્થાત્ અવગાહના, મૂળ અને કંદહારમાં ધનુ પૃથત્વ છે. સ્કંધ અને વચ-છાલમાં તથા શાખા-ડાળમાં ગભૂત– બે ગાઉ પૃથક્ત્વની છે. એટલે કે બે ગાઉથી લઈને નવ ગાઉ સુધીની છે. પ્રવાલ અને પત્રમાં ધન પ્રથકત્વની છે. એટલે કે–એ ધનુષથી લઈને નવ ધનુષ સુધાની છે પુષ્પમાં અવગાહના હસ્તપૃથવ એટલે કે બે હાથથી લઈને ૯ નવ હાથ સુધીની છે. ફળ અને બી માં આગળ પૃથત્વની છે. એટલે કે બે આગળથી ૯ઈને નવ આગળ સુધીની છે. આ કહેલી અવગાહના ઉત્કૃષ્ટથી
| SR No. | 009324 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 14 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 683 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 42 MB |