Page Text
________________
४३०
भगवतीसूत्रे तिर्यग्योनिकद्रव्यैजनाऽपि विज्ञेया, किन्तु 'नवरं' 'नवरं केवलमेतदेव वैलक्षण्यमुभयत्र पदे एकत्र नारकद्रव्यजनेतिनाम अपरत्र तिर्यग्योनिकद्रव्यजनेतिनाम तदेव दर्शयति 'तिरिक्ख नोणियदव्वेयणा भाणियन्या' तिर्यग्योनिकद्रव्यैजना भणितव्या यस्मात् तिर्ययोनिकाः तिर्यग्योनिकद्रव्ये वर्तमाना अभवन् इदा. नीमपि वर्तन्ते भविष्यकालेऽपि वर्तिष्यन्ते ते तत्र वर्तमानास्तादृशतिर्यग्योनिकद्रव्जनमनुभूतवन्तोऽनुभवन्ति अनुभविष्यन्ति तस्मादेव कारणात् तिर्यग्योनिकद्रव्यैजना एतस्या नाम वर्तते इतिभावः । 'सेसं तं चेव' शेपं तदेव केवलं नैरषिकस्थाने तिर्यग्योनि केति निवेशनीयम् अन्यत्सर्वम् पूर्ववदेव बोद्धव्यमिति । द्रव्यैजना के विषय में भी जानना चाहिये किन्तु 'नवर' उस कथन की अपेक्षा इस कथन में यदि कोई भेद है तो वह 'तिरिक्खजोणिय.
वेयणा भाणियव्वा' तिर्यग्योनिक द्रव्यैजना इस शब्द को लेकर है, बाकी का कथन में और कोई भेद नहीं है-तात्पर्य ऐसा है कि नरयिक द्रव्यैजना के विषय में जो पूर्व में कथन किया गया है उस कथन में नैरपिक द्रव्धेजना के स्थान में तिर्यग्योनिक द्रव्यैजना शब्द का प्रयोग करके तिर्यग्योनिक द्रव्यैजना होने का सार्थक नाम सिद्ध हो जाता है, इस प्रकार जिस कारण से तिर्यग्योनिक जीव तिर्यग्योनिक द्रव्य में पहिले-भूनकाल में वर्तमान थे, अब भी वर्तमान हैं, तथा भविष्यत् काल में वे उसमें वर्तमान रहेंगे-इस प्रकार से उसमें वर्तमान उन जीवों ने तिर्यग्योनिक द्रव्यैजना का अनुभवन किया है, अब भी वे उसका अनुभवन कर रहे हैं, और आगे भी वे उसका अनुभवन "नवरं" a यननी अपेक्षा मा थनमा UAE डायत "तिरिक्ख जोणियव्वेयणा भाणियव्वा" तिय" योनि द्रव्यमान शमा छे. બાકીના કથનમાં બીજે કેઈ ભેદ નથી. તાત્પર્ય એવું છે કે નૈરઈક દ્રવ્યએજનાના વિષયમાં પહેલા જે કથન કરવામાં અાવ્યું છે તે કથનમાં નૈરઈક દ્રવ્ય એજનાના સ્થાનમાં તિર્યંચ ચેનિક દ્રવ્ય એજના એ શબ્દનો પ્રયોગ કરીને વર્ણન કરવાથી તિર્ય ચાનિક દ્રવ્ય એજના હેવાનું સાર્થક થાય છે. એ રીતે જે કારણથી તિર્યચનિક જીવ તિર્યચનિક દ્રવ્યમાં પહેલા ભૂતકાળમાં વર્તમાન હતા. અને આ વર્તમાન કાળમાં પણ છે. તથા ભવિષ્ય કાળમાં પણ તે રહેશે. એ રીતે તેમાં રહેવાવાળા તે જીવોએ તિર્યચનિક દ્રવ્ય એજનને અનુભવ કર્યો છે. અને વર્તમાનમાં પણ અનુભવ કરી રહ્યા છે. અને
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |