Page Text
________________
प्रमैयचन्द्रिका टोका श० १७ उ० २ सू० ४ जीवस्य रूप्यरूपित्वनिरूपणम् ४१५ संग्रहः, अत्र शुक्लादिपदं न गुणपरं किन्तु गुणाश्रयपरकं ततश्च कालादिवर्णमत्व प्रतीयते 'मुविभगंधत्ते वा' सुरभिगन्धव वा 'दुविभगंधत्ते वा' दुरभिगन्धत्वं वा अनेन गन्धवच प्रतीयते । 'वित्ते वा जाव महुरत्ते वा' तिक्तत्वं वा यावत् मधुरत्व वा अत्र यावत्पदेन कटु षायाम्छरसानां संग्रहः अनेन रसवत्त्व लक्ष्यते । 'कक्खडत्ते वा जाव लुक्खत्ते वा कर्कशत्व वा यावत् रूक्षत्व वा यावत्पदेन मृदुगुरुलघुशीतोष्णस्निग्धानां संग्रहः । पञ्चवर्णवत्त द्विगन्धवत्वं पञ्चरसवत्वम् अष्टथा कि यह जीव काले गुणवाला है-यावत् शुक्ल गुणवाला है। यहां यावत् पद से 'नील रक्त पीन' वर्गों का संग्रह हुआ है। यहां शुक्लादिपर गुणरूप पाच्य परक नहीं हैं किन्तु गुणाश्रय परक हैं। इसीलिये काले गुणवाला यावत्-शुक्लादि गुणवाला ऐसा अर्थ किया गया है। 'सुमिमधित्ते या, दुभिः गंधत्ते वा त्सित्तेवा' जाव महुरत्ते वा' इसी प्रकार से यह जीव सुरभिगंधवाला है, दुरभिगंधवाला है, तिक्तगुणवाला है, यावत् मधुरगुणवाला हैयहां यावत् यद से कटुकषाय, और अम्ल रसों का ग्रहण हुआ है । इस कथन से जीव में रसवत्ता कथित होती है। 'कक्खडत्त वा जाच लुक्खत्ते वा' यह जीव कर्कश गुणवाला है यावत् रूक्ष गुणवाला है। यहां यावत्पद से मृदु, गुरु, लघु, शीत, उष्ण एवं स्निग्ध' इन स्पर्शों का ગુણવાળે છે. યાવત શુકલ ગુણવાળે છે. અહિયાં થાવત પદથી નીલ રક્ત અને પીત (પીળા) આ વર્ષે ગ્રહણ થયા છે. અર્થાત આ કાળો છે
નીલ છે પીત છે, આ વણે ગ્રહણ કરાયા છે. અહીં શુકલ વિગરે પદે ગુણ રૂપવા પરક નથી. પરંતુ ગુણના આશ્રય પરક છે. જેથી કાળા ગુણવાળ, નીલ ગુણવાળે, રક્ત ગુણવાળ, પીળા ગુણવાળો मेवअथ थाय छ. सुन्भिगंधत्तेवा, दुन्भिगंधत्ते वा, तित्ते वा जाव महुरत्तेवा" मा ७१ सुरलि गध-सुवा छे. हुनि -दुध पाणे छे. તિત ગુણવાળે છે. યાવત્ મધુર ગુણવાળો છે. અહિયાં ચાવતુ પદથી કટુ, કષાય અને આર્મ્સ એ રસ ગ્રહણ કરવામાં આવ્યા छे. २५॥ ४थनथी मा २सपार' डावानु २५०८ थाय छे. “कक्खडत्ते वा जाव लुक्खत्ते वा" मा ७१ ४४ गुण पाण। छे. यावत् ३६ गुर पाणी छ. ' माहियां यावत् ५४थी भूड, गुरु, सधु, शीत, Gey, સ્નીગ્ધ આ પદે રહણ થયા છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે જીવમાં પાંચ વર્ણપણું બે ગંધપણું પાંચે રસ પણું. આઠ સ્પર્શ પણું દેખાઈ આવે
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |