Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१७ उ०१ सू०२ तालदृष्टान्तेन कायिक्यादिक्रियानि० ३४५ 'जावं च णं से पुरिसे तालमारुहई' यावत् च खलु स पुरुषस्तालं-तालक्षम् आरोहति 'ताळमारोहित्ता तालाओ तालफलं पचालेइ वा' तालमारुह्य तालात् तालफलम् प्रचालयति वा तालफलं प्रकम्पयतीत्यर्थः 'पवाडेइ वा' प्रपातयति वा अधः 'तावं च णं से पुरिसे काइयाए जाव पंचहि किरियाहिं पुढे' तावत् च खल स पुरुषा कायिक्या यावत् पञ्चभिः क्रियाभिः स्पृष्टः, अत्र यावत्पदेन आधिकरणिको प्राद्वेषिकी पारितापनिकी प्राणातिपातिकीक्रियाणां ग्रहणं भवति । कश्चित पुरुषस्तालक्षमारुह्य तत् तालफलं प्रकम्पयेत् प्रकम्पयित्वा फलं नीचैः पातयेत् तदा स तालफलस्य तथा तालफलमाश्रित्य स्थितानां जीवानां च पाणातिपात क्रियाकारको भवति यत्र प्राणातिपातक्रिया भवति नत्राद्याश्चतस्रः क्रिया अवश्य स्पृष्ट होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! जावं च णं से पुरिसे तालमारहा' हे गौतम ! जितने समय में वह पुरुष तालवृक्ष पर चढता है । 'ताल मारोहित्ता तालाओतालफलं पचालेइ वा' और ताल पर चढकर तालसे तालफल को हिलाता है 'पवाडेइ वा' अथवा उसे नीचे गिराता है। 'तावं च णं से पुरिसे काइयाए जाव पंचहि किरियाहिं पुढे' इतने समय में वह पुरुष कायिकी आदि पांच क्रियाओं से स्पृष्ट होता है यहां यावत् पद से 'आधिकरणिकी, प्राद्वेषिकी, पारितापनिकी एवं प्राणातिपातिकी इन चार क्रियाओं का ग्रहण हुआ। तात्पर्य कहने का यह है कि यदि कोइ पुरुष ताल वृक्ष पर चढकर उसके फल को हिलाता है, और हिलाकर उसे नीचे गिरा देता है तब वह तालफल के तथा ताल फल को आश्रित कर रहे हुए जीवों का प्राणातिपात क्रिया का
तना उत्तरमा प्रभु छ , “गोयमा जावं च णं से पुरिसे तालमारुहह" 8 गौतम २८मा समयमा त पुरुष र ५२ य छे. "तालमारोहित्ता तालाओ तालफलं पचालेइवा" मन ता ५२ वढी तथा त गते सावे छे. “पचाडेइवा" मया ते२ नाय पाई छ. "तावं च णं से पुरिसे काइयाए जाप पंचहि किरियाहि पुढे" तसा समयमा તે પુરુષ કાયિકિ અધિકણિકી, પ્રાàશિકી પારિતાપનિકી અને પ્રાણાતિ પાતિકી આ પ્રમાણેની પાંચ ક્રિયાથી પૂર્ણ થાય છે અર્થાત્ તેને પાંચે ક્રિયાઓ લાગે છે. કહેવાને ભાવ એ છે કે જે કઈ પુરુષ તાડ વૃક્ષ પર ચઢીને તેને હલાવે અગર હલાવીને નીચે પાડે તે સમયે તે પુરુષ તાડ ફળને તેમજ તાડફળને આશ્રય કરીને રહેલા જેને પ્રાણાતિપાત (નાશ) ક્રિયાને કરનાર બને છે. અને જ્યાં પ્રાણાતિપાતક્રિયા હોય ત્યાં તેના
भ० ४४
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |