Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १६ उ० ८ सू० १ लोकस्वरूपनिरूपणम्
૨૯૭
एकेन्द्रियजीवानां बहुत्वात् वहवस्तत्र तदेशा भवन्ति द्वीन्द्रियस्य च कदाचित्कस्वात् कदाचित् देशः स्यादिति एकोद्वियोगविकल्पः यद्यपि लोकान्ते द्वीन्द्रियजीवो नास्ति तथापि यो द्वीन्द्रियएकेन्द्रियेषु उत्पित्सुर्मारणान्तिकसमुद्घात गतः तमाश्रित्य अयं विकल्प इति । 'एवं जहा दसमलए अग्गेयी दिसा तहेव' एवं यथा दशमशत के आग्नेयीं दिशमाश्रित्योक्तं तथैव यथा दशमशतके प्रथमोदेश के आग्नेय दिशमाश्रित्य विचारः कृतस्तथा इहापि पूर्वचरमान्तमाश्रित्य वक्तव्यम् तच्चेश्थम् 'अहवा एगेंदिय देसाय वेदियस्स य देसा' अथवा एकेन्द्रिय
गया है और दोइन्द्रिय जीव के एकदेशों का सद्भाव कहा गया है और दोइन्द्रिय जीव के एकदेश का भी सद्भाव कहा गया है । यह द्वितीय विकल्प है । एकेन्द्रिय जीव बहुत है । अतः बहुत होने से इसके बहुत देश, वहां पर हैं, और दो इन्द्रिय कादाचित्क है इसलिये इसका एक देश कदाचित् यहाँ पर हो सकता है ऐसा यह द्विकयोग विकल्प है, यद्यपि लोकान्त में द्वीन्द्रियजीब नहीं है । फिर भी कोई मरकर वहां एकेन्द्रिय में उत्पन्न होनेवाला है । इसलिये मारणान्तिकसमुदूघात को प्राप्त कर उत्पन्न होनेवाले उस द्वीन्द्रिय जीव को आश्रित करके यह विकल्प कहा गया है । 'एवं जहा दसमलए अग्गेयी दिला, तहेच 'दशवें शतक के प्रथम उद्देशे में आग्नेयी दिशाको आश्रित करके जैसा विचार किया गया है, वैसा ही विचार यहां पर भी पूर्व चरमान्त को आश्रित करके कर लेना चाहिये वह इस प्रकार से है - ' अहवा एगिदियदेसा य
છે, અને એ ઇન્દ્રિય જીવને એક દેશને સદ્ભાવ પણ કહેલ છે. આ પ્રમાણે ના આ બીજો વિકલ્પ કહેવામાં આવેલ છે
એકેન્દ્રિય જીવ ઘણા છે જેથી ઘણુા હેાવાથી તેના ઘણા દેશ ત્યાં છે, અને એઇન્દ્રિય કોઈકવાર હાય છે. જેથી તેના એક દેશ કદાચ ત્યાં થઈ જાય છે એ પ્રમાણે આ ક્રિકચેગ વિકલ્પ છે. જો કે લેાકાન્તમાં દ્વિન્દ્રીયજીવેા હાતા નથી. તેાપણુ કાઈપણ દ્વીન્દ્રિયજીવ એકેન્દ્રિય જીવામાં મરીને ત્યાં ઉત્પન્ન થવાના છે જેથી મરણાન્ત સમુદ્ધાતને પ્રાપ્ત કરીને ઉત્પન્ન થવાવાળા એ દ્વીન્દ્રિય જીવને આશ્રિત કરીને થવાવાળેા આ વિકલ્પ કહેવામાં આન્યા છે. " एवं जहा दसमसए अग्गेची दिसा, तहेव" दृशभां शतना एडेला उद्देशाभां અગ્નેયી દિશાને ઉદ્દેશીને જે પ્રમાણેના વિચાર કરવામાં આવ્યે છે, તેવા જ વિચાર અહિયાં પણ પૂચરમાન્તને ઉદ્દેશીને કરી લેવે. તે આ પ્રમાણે છે, "अत्रा एगिदियदेवाय वेइंदियरस य देखा" अथवा मेहेन्द्रिय लवाना देश
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |