Page Text
________________
१९४
भगवतीसूत्रे
अव्यक्तदर्शनः स्वप्न इति स्वप्नावस्थायां दृष्टस्य जाग्रतकाले विस्मरणम् ५ । स्वप्नदर्शनाधिकारादेव इदमाह - 'सुत्ते णं' इत्यादि । मृणं भने ।' सुप्तः खलु भदन्त | 'सुविणं पास ' स्वप्नं पश्यति 'जागरे सुविणं पास' जागरितः स्वप्नं पश्यति ? तत्र सुप्तः निद्रोपहितमनाः, जागरितः इन्द्रियादिजनितज्ञानादिना प्रतिबुद्धः । 'सुत्तनागरे सुविणं पासद' सुप्तजागरितः स्वप्नं पश्यति सुप्तजाग्रत्न सुप्तो न जाग्रत् इति सुप्तजाग्रत हे भदन्त ! सुप्तः स्वप्नं पश्यति जागरितो वा स्वप्नं पश्यति, सुप्तजागरितो वा स्वप्नं पश्यतीति प्रश्नार्थः । भगवानाह - प्रथमद्वितीयपक्षौ निराकुर्वन्नाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम | 'नो सुत्ते सुविर्ण पासई' नो सुप्तः स्वप्नं पश्यति सुप्तो गाढनिद्रया निद्रितः
,
अर्थात् स्वप्नावस्था में दृष्ट पदार्थ का जाग्रतकाल में भूल जाना यह अव्यक्तदर्शन नाम का स्वप्न है अब गौतम प्रभु से ऐसा कहते हैंसुते भंते । सुविणं पासह जागरे सुचिणं पास " हे भदन्त | जो सुप्त व्यक्ति होता है वह स्वप्न देखता है या जो जागृत अवस्था वाला होता है वह स्वप्न देखता है । सुप्त वह है कि जिसका मन निद्रा से उपहत हो रहा है । जागृत वह है कि जो इन्द्रियादिजनित ज्ञान से प्रतिबुद्ध हो रहा है । " सुत्तजागरे सुविणं पासइ" या जो सुप्त जागृत अवस्था वाला है वह स्वप्न देखता है ? अर्थात् जो न सुप्त है और न जाग्रत है ऐसा व्यक्ति स्वप्न देखता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं" गोयमा ! नो सुत्ते सुविणं पास " हे गौतम ! जो व्यक्ति सुप्त
અવ્યકત દશન—જ્યાં સ્નાના અસ્પષ્ટ અનુભવ થતા હાય ઍવુ તે સ્વપ્ન અવ્યકત-અસ્પષ્ટ દર્શન નામનુ સ્વપ્ન છે. અર્થાત્ સ્વપ્ન અવસ્થામાં જોયેલ પદાથ ને જાગરણ કાળમાં ભૂલી જવું' તે અવ્યકત દર્શન નામનુ સ્વપ્ન છે. હવે ગૌતમસ્વામી સ્વપ્ન જાગ્રત અવસ્થામાં આવે છે કે નિદ્રિત અવસ્થામાં આવે છે ? આ વિષયમાં પ્રભુને એવુ કહે છે કે “ सूत्ते णं भंते ! सुविणं पासइ, जागरे सुविणं पासइ" हे भगवन् ! ने चु३ष सूतेस होय ते पुष સ્વપ્ન જુએ છે કે જે જાગરિત અવસ્થાવાળા હાય તે સ્વપ્ન જુએ છે જેનુ મન નિદ્રાવાળુ હાય છે, તે સુપ્ત કહેવાય છે જે ઈન્દ્રીયાદિના જ્ઞાનથી પ્રતિયુદ્ધ છે તે જાગ્રત છે. सुजागरे सुविणं पाखइ જાગરીત અવસ્થાવાળી વ્યકિત છે, તે સ્વપ્ન જુએ છે ? અર્થાત્ જે ન હોય અને જાગ્રત પણ ન હેાય તેવી વ્યક્તિ સ્વપ્ન જુએ છે ? તેના ઉત્ત १भां अलु ४È छे ! 'गोयमा ! नो सुत्ते सुविणं पासइ' हे गौतम! ? ५३ष
16
અથવા જે મુખ્ત
સૂતેલા
ܕܕ
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |