Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० ४ सू० ८ स्पर्शनाद्वारनिरूपणम् ६९ उत्कृष्टेन सप्तभिः धर्मास्तिकायप्रदेशः एको जीवास्तिकायप्रदेशः स्पृष्टो भवति,
ननु लोकान्तकोणलक्षणे जघन्यपदे स्पर्शकप्रदेशानां सर्वाल्पत्वात् चतुर्भिरिति कयमुक्तमिति चेदुच्यते-अधस्तात् , उपरिवा एका, दिशोस्तु द्वौ, एकस्तु यत्र जीवप्रदेश एवावगाढ इत्येवं चतुर्मिरित्यस्य जघन्येन युक्तत्वात् , एकश्च जीवास्तिकायप्रदेशः, एकत्राकाशप्रदेशादौ केवलिसमुद्घातस्यैव लम्यमानत्वात् १, 'एवं अहम्मत्थिकायपएसेहिं वि' एवं पूर्वोक्तरीत्यैव, अधर्मास्तिकायप्रद्देशैरपि सत्तहि' हे गौतम ! जघन्य से चार धर्मास्तिकायप्रदेशों द्वारा और उत्कृष्ट से सातधर्मास्तिकायप्रदेशों द्वारा एक जीवास्तिकायप्रदेश स्पृष्ट होता है। यहां ऐसी आशंका हो सकती है कि लोकान्तकोने में-जघन्य पद में-स्पर्शकमदेशों की सल्पिता होती है-फिर आप ऐसा कैसे कहते हैं कि एक जीवास्तिकायप्रदेश जघन्य से चार धर्मास्तिकायप्रदेशों द्वारा स्पृष्ट होता है ? तो इसका उत्तर ऐसा है-ऊपर अथवा नीचे एक प्रदेश से, आसपास की दो दिशाओं के प्रदेशों से और एक वह प्रदेश कि जहां यह अवगाढ है इस प्रकार चार प्रदेशों द्वारा यह जघन्य से स्पृष्ट हुआ माना गया है । 'एका जीवास्तिकायप्रदेश' ऐसा जो कहा गया है-वह केवलिसमुद्धात कि अपेक्षा से कहा गया हैक्योंकि केवलिप्तमुद्धातवाले जीव का ही एक आकाशप्रदेशादि में एक प्रदेश हो सकता है । 'एवं अहमस्थिकायपएलेहि वि' इसी प्रकार से ___मडावीर प्रभुना उत्तर-" जहन्नपए चउहि', उक्कोसपए सत्तहिं". ગૌતમ! જીવાસ્તિકાયને એક પ્રદેશ ઓછામાં ઓછા ચાર અને વધારેમાં વધારે સાત ધર્માસ્તિકાય પ્રદેશ દ્વારા સ્પષ્ટ થાય છે.
શકા-કાન્ત ખૂણામાં ઓછામાં ઓછા પ્રદેશોની અપેક્ષાઓ-સ્પર્શક પ્રદેશની સર્વોલપતા હોય છે. છતાં આપ શા કારણે એવું કહે છે કે એક જીવાસ્તિકાયપ્રદેશ ઓછામાં ઓછા ચાર ધર્માસ્તિકાય પ્રદેશ વડે પૃષ્ટ થાય છે?
સમાધાન-ઉપર અથવા નીચેના એક પ્રદેશ વડે, આસપાસની બે દિશાઓના બે પ્રદેશ વડે, અને એક તે પ્રદેશ વડે કે જ્યાં તે અવગાઢ (રહેલે) હોય છે, આ પ્રકારે ઓછામાં ઓછા ચાર પ્રદેશ વડે તે પૃષ્ટ થતું ગણાય છે.
एकजीवास्तिकायप्रदेशः " मेरे अपामा मा०यु छ त पतिસમુદ્દઘાતની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યું છે, કારણ કે કેવલિસમુદ્દઘાતવાળા જીવને જ એક આકાશદેશાદિમાં એક પ્રદેશ હોઈ શકે છે,
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |