Page Text
________________
'प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ ३० १० सू० १ आत्मस्वरूपनिरूपणम्
३७१
सकषायाणां सद्भावात्, यथाख्यातचारित्रत्रतां च तदभावात्, 'जहा कसायाया य जोगाया य तहा कसायाया य, वीरियाया य भाणियव्वाओ' यथा कपायात्मा च योगात्मा च पूर्व प्रतिपादितस्तथा कपायात्मा च वीर्यात्मा च भणितव्यः, तथा च पूर्वोक्तरीत्यैव यस्य कपायात्मत्वं भवति, तस्य वीर्यात्पत्य नियमादस्ति, कषायवतां वीर्यरहितत्वाभावात्, यस्य तु वीर्यात्मत्वं भवति तस्य कपायात्मवं भजनया भवति, यतो वीर्यवान् सकषायोऽपि स्यात् यथा संयतः, अकपायोऽपि स्यात् यथा केवली, अथ योगात्मनः अग्रेतनपञ्चभिः पदैः प्ररूपणीयत्वे प्राप्तेचारित्रात्मता होती है उसमें सकषायता होती भी है और नहीं भी होती है । जैसे चारित्रात्मता सामायिकादि चारित्र वाले 1 व्यक्तियों में होती है और वहां सकषायात्मता भी होती है । परन्तु यह सकषायात्मता यथाख्यात चारित्रवाले साधुजनों में नहीं होती है । अतः चारित्रात्मता के साथ सकषायात्मता की भजना कही गई है। " जहा कसायाया य जोगाया य तहा कसाया य वीरियाया य भाणियचाओ' जिस प्रकार से कषायात्मता और योगात्मा के विषय में पहिले कहा जा चुकी है उसी प्रकार से कषाघात्मा और वीर्यात्मा के विषय में भी कहना चाहिये यथा- पूर्वोक्त रीति के अनुसार जिस आत्मा में कषायास्मता होती है उस आत्मा में वीर्यात्मता नियम से होती है, क्योंकि कषायवालों में वीर्य र हिलता का अभाव होता है, परन्तु जिसमें वीर्यास्मता होती है, उसमें कषायात्मता होती भी है और नहीं भी होती है | जैसे कि वीर्यात्मता संयत में होती है और वहां सकषायता भी होती
जहाँ
પશુ હતી જેમ કે સામાયિક આદિ ચારિત્રસૌંપન્ન વ્યક્તિઓમાં ચારિત્રાત્મતા હાય છે, પણ ત્યાં સકષાયાત્મતા હાતી નથી પરંતુ યથાખ્યાત ચારિત્રવાળા સાધુઓમાં કે સકષાયાત્મતાના સદ્દભાવ હાતા નથી તે કારણે ચારિત્રામ તાની સાથે કષાયામતાની ભજના (વૈકલ્પિક સદ્ભાવ) કહી છે. “ कसायाया य जोगाया य, तहा कसायाया य वीरियाया य भाणियव्वाओ " પ્રકારના કષાયાત્મતા અને ચેગાત્મતાના પરસ્પરને સબધ પહેલાં બતાવવામાં આવ્યે છે, એજ પ્રકારના કષાયાત્મતા અને વીર્યાત્મતાને પણ પરસ્પરના સંબધ કહેવા જોઈએ એટલે કે જે આત્મામાં કષાયાત્મતા હૈાય છે તે આત્મામાં વીય્યમતા પણ અવશ્ય હાય છે, કારણ કે કપાયવાળા જીવામાં વીય રહિતતાના અભાવ હાય છે પરન્તુ જે જીવમાં વીર્યાત્મતા હાય છે, તે
જીવમાં કષાયાત્મતા હોય છે પશુ ખરી અને નથી પણુ હતી જેમ કે સય્તમાં વીર્યાત્મતા પણુ હાય છે અને સકષાયતા પણ હોય છે પરન્તુ કેવલીમાં
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |