Page Text
________________
२९०
भगवती सूत्रे
रहिताः, निर्गुगाः गुणव्रतैः रहिः, निर्मर्यादाः, निष्प्रत्याख्यान पौषधोपचासाः प्रत्याख्यानपौषधोपवासरहिताः, कालमासे कालं कृत्वा, अस्यां रत्नप्रभायां पृथिव्याम् उत्कृष्टेन सागरोपमस्थिति के नरके नैरिकतया कथम् उपपद्येरनंं ? भगवानाह - ' एवं चैव जाव वत्तव्यं सिया' एवमेत्र - पूर्वोक्तरीत्या यावत्उत्पत्स्यमानः उत्पन्न इति वक्तव्यं स्यात्, तथा च वर्तमानक्रियाकाल भाविकालयोरभेदात् नैरयिकतया उत्पत्स्यमाना अपि सिंहादयः सम्मति पञ्चेन्द्रियतिर्यग्यो tatada अपि नैरयिका एव व्यपदिश्यन्ते इति भावः । गौतमः पृच्छति - 'अहभंते ? ढँके, कंके, विलए, मग्गुए सिखिए, एएणं निस्सीला ? ' हे भदन्त ! हित, गुणव्रतरहित, मर्यादारहित एवं प्रत्याख्यान पौषधोपवासरहितहोकर मरणसमय में मर कर इस रत्नप्रमा पृथिवी में उत्कृष्ट से एक सांग की स्थितिवाले नरक में क्या नारकरूप से उत्पन्न हो सकते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-' एवं चेव जाव वत्तव्वं सिया' हे गौतम! उत्पस्थमान जो होता है वह उत्पन्न हुआ माना जाता है इस सिद्धान्त के अनुसार वर्तमान क्रियाकाल और भाविक्रियाकाल में अभेद होने के कारण नैरयिक रूप से आगे उत्पन्न होने वाले भी सिंहादिक इस समय यद्यपि पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनि में वर्तमान हैं, फिर भी नैरधिकरूप से ही कहे गये हैं। अतः नैरयिक ही नैरधिक रूप से उत्पन्न होते हैं ऐसा सिद्ध होता है।
अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'अह भंते । ढंके, कंके, लिए, मगुए, सिखीए एएणं निस्सीला०' हे भदन्त ! ढङ्क-गृघ्न, कंक-काक, અણુવ્રતરહિત, ગુણુવ્રતરહિત, મર્યાદારહિત અને પ્રત્યાખ્યાન તથા પાષધાપવાસથી રહિત હાય છે, તે કાળનેા અવસર આવે કાળધમ (મરણુ) પાસીને આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં એક સાગરે પમની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા નારકામાં નૈરયિક રૂપે ઉત્પન્ન થઈ શકે છે ખરાં ?
""
महावीर प्रभुना उत्तर- " एवं चैव जाव वत्तव्वं सिया" हे गौतम! "' ઉત્પત્સ્યમાન હૈાય છે, તેને ઉત્પન્ન થયેલા માનવામાં આવે છે, આ સિદ્ધાંત અનુસાર વર્તમાન ક્રિયાકાળ અને ભાવિ ક્રિયાકાળમાં અભેદ હોવાને કારણે નારકા રૂપે ભવિષ્યમાં ઉત્પન્ન થનારા સિ’હાદ્ધિકાને જો કે તેઓ હાલમાં પચેન્દ્રિય તિય ગ્યેાનિમા રહેલા છે છતાં પણ નારકા રૂપે જ કહેવામાં આવે છે. તેથી એ વાત સિદ્ધ થાય છે કે નારકો જ નારક રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. गौतम स्वाभीन। प्रश्न-" अह भंते ! ढके, कंके, बिलए, मग्गुए, सिखीए, एएणं निस्सीला० " हे भगवन् ! गीध, अण्डा, विहाय (पक्षी विशेष),
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |